|
Korpus lingvistikasi book · October 022 citation reads 1,207 authorBog'liq AbjalovaM.KorpLing.Uslubiyqollanma (1)Párser
yoxud sintaktik analizator – dastur qismi yoki faqat sintaktik
tahlilni amalga oshirish uchun yaratilgan maxsus dastur.
Reprezentativlik
– bu turli davrlar, janrlar, uslublar, mualliflar va
boshqa parametrlarga xos matnlarni korpusda zarur, yetarli va mutanosib
ifodalash, ya’ni til yoki uning bir qismini statistik jihatdan taqdim
etishdan iborat, zaruriy hajm va janr xilma-xilligiga ega xususiyat
hisoblanadi.
Spell chécker
(imloni tekshirish tizimi) – kompyuter dasturi bo‘lib,
kiritilgan matnning orfografik tekshiruvini amalga oshiradi. Aniqlangan
imlo xatolari maxsus belgilanadi, ya’ni xato yozilgan leksemaning tagiga
chiziladi. Ko‘p hollarda matn teruvchiga imloviy xatolarga ishora
qilishdan tashqari dastur maxsus eslatmasi sifatida so‘zning to‘g‘ri
yozilish variantlarini ham taklif qiladi. Shuningdek, matnga qanday
tuzatish kiritish mumkinligiga izohlar ham beriladi.
Stémming (stemming)
– soʻzshakldagi affikslarni kesib chiqish
(asosga qadar) jarayoni. Bunda topilgan so‘z asosi morfologiyada qabul
qilingan so‘z o‘zagiga mos kelishi talab qilinmaydi. Zotan, dastur
KORPUS LINGVISTIKASI
Manzura Abjalova
~ 99 ~
ta’minotiga “tayyor qolipli so‘zlar” asos sifatida alohida kategoriya qilib
kiritilish ehtimoli yuqori bo‘ladi. Masalan,
huquq, tadqiq
kabi
leksemalarga egalik qo‘shimchasi qo‘shilganda leksema so‘ngidagi
q
undoshi o‘zgarishga uchramagani bois, bunday istisnoli leksemalar
“tayyor qolipli so‘zlar” kategoriyasiga
huquqi, tadqiqi
tarzida kiritiladi
va ular stemmingda asos, deb qabul qilinadi.
|
| |
