407
- o‘quv kontentni ishlab chiqarish vosita (lari)si (Authoring tools);
- o‘qitishni boshqarish tizimi (CMI
yoki LMS - Learning
Management System);
- o‘quv jarayoni ishtirokchilari orasida axborot almashinish tizimi;
- o‘quv kontentni yetkazish tizimi (odatda, veb- sayt).
Masofali o‘qitish jarayonida o‘quvchilar joriy qilingan ta’lim
portalidan kerakli mavzular bilan ketma - ket tanishib, fan mavzularini
o‘zlashtiradilar. O‘zlashtirish darajalarini bilish uchun har bir mavzu
nihoyasida
test
topshiriqlarini
bajarib
ko‘rish
mumkin.
Test
natijalarining ijobiyligiga qarab keyingi mavzularga ketma - ket o‘tiladi.
Masofali o‘qitishda axborot texnologiyalari ta’lim portallari
vositasida axborot resurslari ustida quyidagi amallarni bajaradi:
- axborot resurslarini hosil qilish
va taqdim etish;
- axborot resurslarini saqlash, qayta ishlash va uzatish;
- axborot resurslaridan foydalanish, nazorat qilish va amaliyotga
joriy qilish.
Masofali
o‘qitish jarayonining
asosiy tashkil etuvchilari
quyidagilardan iborat:
- ta’lim axborotlari;
- ta’lim texnologiyalari;
- axborot texnologiyalari.
Ta’lim axborotlari deganda masofali o‘qitish jarayonida
qatnashayotgan o‘quvchilarga beriladigan biror soha bo‘yicha
mutaxassisning faoliyatida zarur bo‘lgan bilimlar majmui tushuniladi.
Ma’lumki, kunduzgi ta’lim tizimida o‘qituvchi ta’lim axborotlarini
o‘quvchilarga yetkazib beradi. Masofali o‘qitishda esa, ta’lim
axborotlarini o‘quvchining o‘zi kompyuter texnologiyalari vositasida
qabul qilib oladi. Shunday ekan, masofali o‘qitishga mo‘ljallangan
axborot resurslarni tayyorlashga alohida e’tibor berish kerak.
Axborot
resurslariga masofali o‘qitishga mo‘ljallangan ta’lim portallari, elektron
darsliklar, bilimlarni baholovchi ekspert tizimlarni keltirish mumkin.
Ta’lim texnologiyalari deganda masofali o‘qitish uchun
tayyorlangan
ta’lim axborotlarini tinglovchiga uzatish uchun
foydalaniladigan didaktik vositalar majmui tushuniladi.
Masofali o‘qitishda foydalaniladigan ta’lim texnologiyalariga
quyidagilarni keltirish mumkin:
- videoma’ruza;
- multimedia ma’ruza;
408
- videoanjumanlar;
- elektron
multimedia darsliklari;
- kompyuterli o‘qitish va test oluvchi tizimlar;
- imitatsion modellar va kompyuterli trenajyorlar;
- telekommunikatsiya vositalaridan foydalanish uchun maslahatlar
va boshqalar.
Bu ta’lim texnologiyalarining asosiy qismlari ta’lim portallarida o‘z
aksini topadi. Ta’lim portali masofali o‘qitish jarayonida o‘qituvchi va
o‘quvchilarni bog‘lab turuvchi vosita bo‘lib xizmat qiladi.
Masofali o‘qitish jarayonining asosiy tashkil etuvchilaridan yana
biri axborot texnologiyalari tushunchasidir.
Axborot texnologiyalari
deganda masofali o‘qitishdagi ta’lim axborotlarini saqlash, qayta
ishlash, o‘quvchilarga yetkazish, o‘quvchi bilan o‘qituvchi orasidagi
muloqotni ta’minlash, o‘quvchilar olgan
bilimlarini baholash kabi
vazifalarni bajaruvchi texnik va dasturiy vositalar majmui tushuniladi.
Masofali o‘qitish jarayonida o‘quvchilarning olgan bilimlarini
baholashda axborot texnologiyalarining avtomatlashtirilgan tekshirish
tizimlaridan foydalaniladi. Avtomatlashtirilgan tekshirish tizimlarining
asosiy imkoniyatlari quyidagilardan iborat: tabaqalashtirilgan va
yakkama-
yakka nazorat qilish; o‘zini o‘zi nazorat qilish; fan
mavzularini qay darajada o‘zlashtirganligini ko‘rsatish; o‘quvchilarga
fanni o‘zlashtirishda kerakli tavsiyalar berish va boshqalar
