A dab iy o tlar
1. I.A.Karimov. «Iroda va imon e’tiqodimiz sinovi». Т.:
«O'zbekiston» nashriyoti, 1999. 69-75; 137-141-betlar.
2. I.A.Karimov. «Alloh qalbimizda yuragimizda» Т.:
« 0 ‘zbekiston», 2000.
3. LA.Karimov. «Ozod va obod Vatan, erkin va farovon
hayot pirovard maqsadimiz». Т.: « 0 ‘zbekiston», 2000.
4. Axloq-odobga oid hadis namunalari. Т.: 1990..
5. A.Bobomurodov. Islom odobi va ma’naviyati. Т.:
«Cho‘lpon» nashriyoti, 1995.
6. M.Usmonov. Yaxshi fazilat - insonga ziynat. Т.:
« 0 ‘zbekiston» nashriyoti, 1991.
7. S.Otamurodov va boshqalar. «Ma’naviyat asoslari».
Ma’ruzalar matni. Т.: 2000.
8. S.Otamurodov va boshqalar. «Ma’naviyat asoslari»
o‘quv qo‘llanma. A.Qodiriy nomli xalq merosi nashriyoti. Т.:
2002. 210-b.
l.Qur’oni Karim va hadislarda inson ma’naviyati va
ma’rifati masalalari. Islom dini barcha xalqlar orasida keng
tarqalgan dinlardan biridir. Bu dinga e’tiqod
qiluvchi
musulmonlar 1 milliarddan ortiqdir. «Islom» so‘zi arabcha,
«xudoga o‘zini topshirish, itoat, bo‘ysunish» - degan
ma’nolami anglatadi. Bu dinga ishonuvchilar «Muslim» deb
ataladi. Bu o‘zbeklarda «musulmon» deb ataladi.
Qur’oni Karim ilohiy kitob bo‘lib, u farishta Jabroil Alay-
hissalom tomonidan Muhammad Alayhissalomga nozil etilgan.
Bu muqaddas kitob yer yuzi musulmonlarining dasturilamali,
diniy ahkomlar manbaidir. Qur’oni Karimda 114 sura, 6236 ta
oyat bor. Mustaqillik sharofati
bilan turli marosimlarimiz
Qur’oni Karim qiroatlaridan boshlanmoqda. Bu o‘tmishda bir
129
orzu edi, xolos. Ilohiy manbalarda Islom uch elementdanimon,
islom, ehsondan iborat deyiladi. Imon talablari 7 ta aqida
bo‘lib, ular quyidagilardir: allohga, farishtalarga, muqaddas
kitoblarga, payg‘ambarlarga, oxirat kuniga, taqdiming allohdan
ekanligiga va o‘lgandan key in
qayta tirilishga ishonish
talablarini o‘z ichiga oladi.
Hadislar Islom dinida Qur’ondan keyingi muqaddas
manba. Hadislar to‘plami sunnat deb ataladi. Hadisi shariflarda
Muhammad alayhissalomning so‘zlari, qilgan ish faoliyatlari
va
sahobalar
tomonidan
amalga
oshirilgan
ishlarga
munosabatlari bay on etilgan. Hadisi shariflami yig‘ib kitob
shakliga
keltirish, asosan payg‘ambarimiz alayhissalomning
vafotidan keyin amalga oshirilgan.
Xulosa qilib aytganda, Qur’oni Karim, hadislar va shariat
ko‘rsatmalari inson ma’naviy-ma’rifiy
kamolotining asosi
bo‘lgan axloq-odob tarbiyasining barcha qirralarini o‘z ichiga
olgan. Hadislar ma’naviy-axloqiy tarbiyaga oid bo‘lgan
fikrlaming mukammal to‘plamidir.
Islomda ota-onaga mehr-muhabbat, g‘amxo‘rlik, farzand
tarbiyasi va oilaga sadoqat masalalariga alohida e’tibor
berilgan.
Kishilarni yaxshilik qilish, savob ishlarga q o i urush,
insofli, diyonatli, vijdonli bo‘lish, mehr-shavqatlilik, to‘g‘rilik,
rostgo‘ylik, sofdil bo‘lish, nochorlarga yordam berish,
kamtarlikka chaqirish g‘oyalari ilgari surilgan.
Islomda
ilm-fanni egallash, ma’rifatli bo‘lish juda katta
savobli ish ekani qayta-qayta ta’kidlanadi. Islom ma’naviyatida
insonning yer yuzida xalifa qilib belgilanishi uning yana bir
muhim jihati hisoblanadi. Qur’oni Karimning juda ko‘p
oyatlarida insonning aziz va mukarram qilib yaratilgani unga
yer va osmondagi barcha narsalar bo‘ysundirib qo‘yilganligi
alohida ta’kidlab o‘tiladi.
