bo‘lishi uchun, avvalo, ishlayotgan apparat-uskunalar germetik bo‘lishi,
yopiq holdagi jihozlardan foydalanish, bug‘lanuvchi suyuqlik idishlari
yuzasi hamda chang chiqai'gan joylari berk bo‘lishi, shuningdek,
changli
materiallami namlash va boshqa choralami qo‘llash talab etiladi.
Binolarai shamollatish 2 usulda: tabiiy va sun’iy (mexanik) amalga
oshiriladi.
Tabiiy sham oilatish tashqaridagi va bino ichidagi havo haroratining
farqiga qarab sodir bo‘ladi.
Sun’iy shamollatish mexanik qurilmaiar - shamollatgichlar va boshqa
moslamalar yordamida amalga oshiriladi. Shamollatish
qurilmalari havo
oqimining yo'nalishiga qarab uzatuvchi yoki so‘ruvchi holatda bo‘lishi
mumkin. Uzatuvchi shamollatishda toza havo tashqaridan binoning butun
qismiga uzatilib taqsimlanadi, ifloslangan havo esa eshik, deraza va boshqa
joylardan siqib chiqariladi. So'ravchi shamollatishda moslama bino
ichidagi
ifloslangan yoki o ‘ta qizigan havoni so‘rib, eshik, deraza va boshqa joylardan
toza havo kiritilishiga asoslangan. Xonalami shamollatish GOST 12.026-
84 talablariga asosan amalga oshiriladi. Tabiiy shamollatishda tartibli va
tartibsiz havo almashinishi sodir boiadi. Bunda tartibsiz havo almashinishi
binodagi issiq havo bilan tashqaridagi sovuq havoning solishtirma og‘irligi
farqiga va havosining bosimiga asosan amalga oshiriladi.
Tartibli va boshqariladigan tabiiy shamollatish - aeratsiya deyiladi.
Tabiiy shamollatish issiqlik ajralib chiqadigan,
tarkibida zararli moddalar
b o ig an issiq havoli ishlab chiqarish binolarida qoilaniladi. Ifloslangan
yoki qizigan havo esa deraza darchasi, aeratsiya fonarlari orqali yo‘qotiladi.
Tartibli havo almashtirishning foydali tomoni shundaki, ko‘p hajmdagi
havo past bosimda binoga shamollatgich
va qurilmalardan mustasno
uzatiladi. Bunday usulda shamollatishning kamchiligi uzatiladigan havo
tozalanmasdan, qizdirilmasdan binoga uzatiladi, ifloslangan havo ham
tozalanmaydi, natijada tashqi atmosfera havosini yanada ifloslantiradi.
Binodagi havo almashinishi ma’lum
miqdorda boiish i uchun devor,
deraza, yoyma darchalar ko‘p yoki kamroq ochilib, shamol y o ‘nalishiga
qarab boshqariladi. Shamol bosimidan foydalanish va issiqlik bosimini
oshirish maqsadida deflektorlardan foydalaniladi. Qish vaqtida binodagi
va tashqi havo haroratidagi farq katta bo‘lganligidan,
binodagi havoni
almashtirish kamroq talab qilinadi. Shuning uchun havo bemvchi
darchalaming yuzasi kamaytirilib, ular pol yuzasidan 5-6 m balandlikda
0
‘matiIadi. Yoz faslida esa havo oqimi 1,5-2
m balandlikdan yuborilsa,
47
yetarli hisoblanadi. Aeratsiya usuli qish vaqtida faqat ko‘proq issiqlik
ajralib chiqaradigan ishlab chiqarish korxonalarida qoMlaniladi. Bunda
ortiqcha issiqlik miqdori xonaning isitilishi talab qiladigan issiqlik
miqdoridan 4-5 marta ko‘p b o ig an sexlarda ishlatilishi mumkin. Odatda,
aeratsiya usullaridan mexanik shamollatish bilan birgalikda foydalaniladi.
