ISHLAB CHIQAIUSHDA MUQOBIL
MUHITNI TA’MINLASH
4.1. Mehnatni muhofaza qilishning huquqiy asoslari
Mehnatni muhofaza qilish quyidagi manbalarda ko‘zda tutilgan:
- 0 ‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi;
- 0 ‘zbekiston Respublikasining «Mehnatni muhofaza qilish» Qonuni;
- 0 ‘zbekiston Respublikasining «Mehnat qonunlari kodeksi»;
- Texnika xavfsizligiga oid m e’yorlar,
qoidalar, standartlar va yo‘riq-
nomalar.
Mehnatni muhofaza qilishning qator masalalari Konstitutsiyada o ‘z
aksini topgan. Jumladan, 0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining,
IX bobi fuqarolaming iqtisodiy va ijtimoiy huquqlarini himoya qilishga
qaratilgan bo‘lib, 36-moddada «Har bir inson qonunda ko‘rsatilgan
tartibda mehnat qilish,
erkin kasb tanlash, qulay sharoitlarda mehnat qilish
va ishsizlikdan himoyalanish huquqiga egadir» deb ko‘rsatib o‘tilgan.
Ushbu bobning 37-moddasida «Barcha ishlayotgan fuqarolar dam olish
huquqiga egadir. Ish vaqti va haq to ‘lanadigan mehnat ta’tilining muddati
qonun bilan belgilanadi». 38-moddada esa «Har kim qariganda,
mehnat
layoqatini yo‘qotganda, shuningdek, boquvchisini yo‘qotganda va boshqa
hollarda ijtimoiy ta’minot olish huquqiga egadir. Bunday nafaqalar va
ijtimoiy yordamning boshqa turlarining miqdori
tirikchilik uchun zaiur
bo‘Igan maoshning eng kam miqdoridan oz bo‘lishi mumkin emas» deb
o‘tilgan. Konstitutsiyaning 39-moddasida «Har bir inson malakali tibbiy
xizmatdan foydalanish huquqiga ega» deb belgilangan. Bu moddada
tibbiyot xizmati bo‘yicha hech bir cheklanishlar yo‘qligi, bunda turli-
tuman tibbiyot xizmati
korxonalari tashkil etilishi, jumladan, malakali
tibbiyot xodimlari o ‘z shaxsiy davolash muassasalariga ega bo‘Iishi,
bu bilan esa davolash sohasida raqobat vujudga keladi,
natijada aholi
malakali tibbiyot xizmatidan foydalanish imkoniyatiga ega bo‘ladilar.
Bu moddalar BMTning «Inson huquqlari umumiy deklaratsiyasining
3, 23-moddalariga hamohangdir. Ya’ni deklaratsiyaning 3-moddasida
«Har bir inson yashash huquqiga ega...», 23-moddasida esa «Har bir
inson mehnat qilish, erkin kasb tanlash, adolatli л^а qulay sharoitlar ...
