130
Май 2021 10-қисм
Тошкент
XALQARO BAHOLASH DASTURLARI VA ULARNI TA’LIM JARAYONIDAGI
AHAMIYATI
Sapayeva Malika Rustamovna
Urganch tumani 27-son maktab o’qituvchisi
Telefon: +998 (97) 221 55 86
malika.rustamovna_27@inbox.uz
Turdiyev Madraxim Sattarovich
Xonqa tumani 6-son maktab o‘qituvchisi
Telefon: +998 (99) 622 48 52
as_ turdiyev.4852@inbox.uz
Annotatsiya:
Ushbu maqola xalqaro baholash dasturlari va ularni ta’lim jarayonidagi
ahamiyati hamda avzalliklari haqida.
Kalit so’zlar:
Xalqaro baholash dasturlari, PISA, PIRLS, TIMSS, TALIS, milliy markaz, yo’l
xarita, xalqaro aloqalar.
Dunyo ta’lim tizimida tan olingan va juda ko’plab mamlakatlarda
joriy etilgan xalqaro
baholash dasturlari quyidagilar:
The Programme for International Student Assessment (PISA) - 15 yoshli o’quvchilarning
o’qish, matematika va tabiiy yo’nalishdagi fanlardan savodxonlik darajasini baholash;
Progress in International Reading and Literacy Study (PIRLS) -boshlang’ich 4-sinf
o’quvchilarining matnni o’qish va tushunish
darajasini baholash;
Trends in International Mathematics and Science Study (TIMSS) - 4 va 8-sinf o’quvchilarining
matematika va tabiiy yo’nalishdagi fanlardan o’zlashtirish darajasini baholash;
The Teaching and Learning International Survey (TALIS) - rahbar va pedagog kadrlarning
umumiy o’rta ta’lim muassasalarida o’qitish va ta’lim olish muhitini hamda o’qituvchilarning ish
sharoitlarini o’rganish uchun.
Xalqaro baholash dasturlarini mamlakat ta’lim tizimiga joriy etish O’zbekiston Respublikasi
Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Ta’lim sifatini nazorat qilish vazifasi davlat inspeksiyasi huzurida
yangi tashkil etilgan Ta’lim sifatini baholash bo’yicha xalqaro tadqiqotlarni amalga oshirish milliy
markazi zimmasiga yuklatilgan.
Quyidagilar Milliy markazning asosiy vazifalari va faoliyatining yo’nalishlari etib belgilangan:
- xalqaro tadqiqotlarni tashkil etish hamda muvofiqlashtirishda O’zbekiston Respublikasining
vakili
sifatida ishtirok etish;
- ta’lim tizimida o’qish, matematika va tabiiy yo’nalishdagi fanlardan savodxonlik darajasini
rivojlantirishning innovatsion metodlarini ishlab chiqish va joriy etishga yo’naltirilgan ilmiy
izlanishlar
olib borish;
- ta’lim sifatini baholash sohasida xalqaro aloqalarni o’rnatish, xalqaro loyihalarni ishlab chiqish
va amalga oshirish, xalqaro ilmiy anjumanlar va simpoziumlarni tashkil etish va o’tkazishda
ishtirok etish;
- ta’lim sifatini baholash sohasida fundamental va amaliy tadqiqotlar o’tkazish;
- ta’lim sifatini baholash bo’yicha tadqiqotlarni ilmiy va uslubiy jihatdan qo’llab-quvvatlash;
- umumiy o’rta ta’lim muassasalarining xalqaro tadqiqotlarda muvaffaqiyatli ishtirok etishini
ta’minlash;
- O’zbekiston Respublikasining xalqaro baholash dasturlarida qayd etgan natijalarini boshqa
davlatlar natijalari
bilan qiyosiy taqqoslash;
- xalqaro baholash dasturlarini ta’lim jarayoniga joriy etish bo’yicha tizimli monitoring olib
borish, ushbu sohadagi ilg’or tajribani ommalashtirish va uning asosida ta’lim muassasalari uchun
tavsiyalar va qo’llanmalar ishlab chiqishda ishtirok etish;
- o’qitishning innovatsion usullaridan foydalangan holda o’qish,
matematika va tabiiy
yo’nalishdagi fanlar bo’yicha pedagog kadrlarning malakasini oshirish bo’yicha o’quv-uslubiy
tavsiyalar tayyorlash.
Shuningdek, xalqaro tadqiqotlarda O’zbekiston Respublikasining ishtirok etishiga tayyorgarlik
ko’rish bo’yicha “yo’l xaritasi” tasdiqlangan. Xalq ta’limi vazirligi 2019 yil 1 fevralga qadar
Milliy markaz bilan birgalikda o’quvchilarning qobiliyat va iqtidorlarini umumiy o’rta ta’lim
