• 10-§. Teoremalarni zaruriy va yetarli shartlari T a ‘ r i f.
  • 2 - m i s o l .
  • 1 - t ye о r ye m a. [a, b] kesmada aniqlangan va uzluksiz bolgan yf(x) b
  • -§. Teoremalarni zaruriy va yetarli shartlari




    Download 1,14 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet11/14
    Sana12.06.2024
    Hajmi1,14 Mb.
    #262807
    1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
    Bog'liq
    2024-02-26-13-40-43 51ca558c175781d20dd3fd57587b7ed1

    10-§. Teoremalarni zaruriy va yetarli shartlari
    T a 
    ‘ 
    r i f. A gar q mulohazadan r mulohazaning to'g'riligi kelib chiqsa, ya ’ni
    q=>r bo 'Isa, и holda r mulohaza q mulohaza uchun zaruriy shart bo lib, q mulohaza
    esa r mulohaza uchun yetarli shart deyiladi.


    m i 

    о 1. 
    Agar natural son juft bo'lsa, u holda u 6 soniga bo'linadi.
    Bu teoremada natural son 6 ga bo'linishligi uchun uning juft bo'lishligi zaruriy 
    shart bo'lib, yetarli shart bo'la olmaydi, chunki har qanday juft son ham 6 ga 
    bo'linavermaydi.
    2 - m i s o l .
    Agar natural son 6 ga bo'linsa, u holda u juft bo'ladi.
    Bu teoremada natural son juft bo'lishligi uchun uning 6 ga bo'linishi yetarli 
    shart bo'lib, zaruriy shart bo'la olmaydi, chunki 6 ga bo'linmaydigan juft sonlar ham 
    mavjuddir.
    3
    - in i s 
    о 
    I. Agar natural son juft bo'lsa, u holda u 2 soniga bo'linadi.
    Bu teoremada natural son 2 ga bo'linishi uchun uning juft bo'lishi zarur va 
    yetarlidir, chunki hap qanday jufit natural son 2 ga bo’linadi.
    4 - m i 

    о 
    I. Har qanday natural son 2 ga bo'linsa, u holda bunday son juft 
    bo'ladi.
    Bu teoremada natural son juft bo'lishi uchun uning 2 ga bo'linishi zarur va 
    yetarlidir.
    1 - t ye о r ye m a. 
    [a, b] kesmada aniqlangan va uzluksiz bo'lgan 
    y~f(x)
    b
    funksiyaning J
    f(x)dx
    aniq integrali mavjud bo'lishi uchun lim(S-s)=0 bo'lishligi 
    zarur va yetarlidir.
    t
    Isbotining zarurligi. J
    f(x)cix
    - aniq integral mavjud bo'lganda lim(S-s)=0
    a
    ekanligini isbotlaymiz. Aniq integral mavjud bo’lishligi uchun ta’nfga ko ra, limcr=l
    bo'ladi. Limit ta’rifiga ko'ra:
    |
    ct
    - 1 | <
    e
    yoki -e < a - 1 <
    e
    , 1 - E < c < 1 +
    e
    (1)
    Bizga ma’lumki, 5 - integral yig’indi Darbuning quyi va yuqori yig'indilarining 
    orasida yotar edi, shuning uchun
    s < a < S 
    (2)
    bo'ladi. (1) va (2) laming birlashtirib quyidagi tengsizliklami tuzamiz:
    l - e ^ s < c < S s l + E
    (3)
    ~38~


    (3) tengsizlikda quyidagi tengsizliklami ajratib olish mumkin:
    I - e < s )
    ( I - s < e \
    ( / - s < e ' \
    ( |s - / |< e '\
    /+ e > S ,J =>(i/ - S > - e J =>( 5 - / < e J =>y S - / |< e J :^
    (/ 
    - 1 -
    0) => lim (S’ - s ) = 0.
    lims = /
    Л-ло
    limj = /
    Л-+о
    lim 
    s -
    lim 
    s
    Л—
    ю 
    Л—
    ю
    У
    Teoremaning zaruriy qismi isbotlandi.
    b
    Isbotning yetarligi. lim(S-s)=0 bo'lganda 
    \f(x y tx
    bo’lishligmi ko'rsatamiz.
    a
    Buning uchun 
    Л ->0
    da cr integral yig'indisini chekli I limitga ega ekanligini 
    ко rsatish kifoya. Bizga ma’lumki, Darbuning quyi yig'indisi monoton o'suvchi 
    bo'lib, 
    yuqoridan chegaralangandir, bundan tashqari u o'zinm g aniq yuqori 
    chegarasigaham egadir, ya’ni: sup{s}=l*
    Xuddi shuningdek, Darbuning yuqori yig'indisi o'zining quyi chegarasiga ega
    ya'ni; 
    i n f { S } = I .
    Aniq yuqori va quyi chegaralaming ta’riflariga ko’ra s/* bo'ladi. Bu 
    ikkala tengsizliklami birlashtirsak, 
    s < j ’ < 1 > < S
    Ammo lim(S-s)=0 bo’lgani uchun lim(7* - /,)=0
    (lim /*-lim /, = 0)=>lim /*-lim /. = /
    (2)

    Download 1,14 Mb.
    1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




    Download 1,14 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    -§. Teoremalarni zaruriy va yetarli shartlari

    Download 1,14 Mb.
    Pdf ko'rish