|
Mavzu: Kirish. Tikuvchilik sanoatining vazifasi va tikuvchilik buyumlarini ishlab chiqarishdagi ahamiyati
|
| bet | 50/54 | | Sana | 12.01.2024 | | Hajmi | 3,93 Mb. | | #135716 |
Bog'liq MARUZA MATERIALSHINOSHaroratbardoshlik. Shunaka harorat bilan ta"riflanadi, qaysida materialni xossalarida kaytmas o’zgarishlar boshlanadi.
Bu xossalarni ko’rsatkichiga materialni qalinligi, kovakligi va boshqa xususiyatlari ta’sir etadi. Material issiq sirt bilan tegishganda issiqlik asosan yuzadagi tolalarga ta’sir etadi. Agar material kuruk bo’lsa, bu tolalar kuyib ketishi mumkin.
Materialda nam bo’lishi issiqlikni tez va bir tyokisda uni butun xajmi buyicha tarkalishini ta"minlaydi. Bu xossalarga ishlov vaqti va isigan sirtning bosimi jiddiy ta’sir etadi.
Past haroratlarga chidamlilik. Haroratni pasayishi +20 S dan 40 S gacha to’qimachilik tola va iplarga jiddiy ta’sir etadi. Uzilish yoki 25-60% oshadi, uzilish chuzilishi esa 15-30% kamayadi.
To’qimachilik materiallarga haroratni pasayishi xuddi shunday ta’sir etadi. Masalan, gazlamalarni uzilish yuki 50% oshadi, uzilish yuki esa 30% kamayadi. Fakatgina poliefir teksturlangan iplarda tukilgan gazlamalarda o’zgarish jiddiy emas.
Bunaka o’zgarishlarga sabab atom va molekulalarni harakatining kamayishi bo’ladi.
Kichik yuklar ta’sirida paydo bo’ladigan chuziluvchanlik ham kamayadi, past haroratlarda asosan -20-35 S. Materiallarni g’ijimlanishi oshadi 20-40%.
Ko’p karrali egishga chidamlik kamayadi. Xususan, bu paxtadan va kompleks kimyoviy iplardan olingan gazlamalarda sezilarli, teksturalangan iplardan olingan gazlamalarda uncha sezilmaydi. eyilishga chidamlik ham keskin o’zgaradi. Masalan, haroratni pasayishi +20dan -70S gacha paxtali gazlamalarni chidamliligi 6 baravar kamayadi. Poliefir iplardan olingan gazlamalarda o’zgarish ko’p emas (10-15%).
Poliefir iplardan tayerlangan kiyim Shimoliy sharoitda juda kulayligini ko’rsatdi (yumshok, chidamli, engil, juda oson tozalanadi, kaytadan foydalanish mumkin). Paxtadan olingan gazlamalar tez eyiladi, ogirlashadi, dagallashadi, kaytadan foydalanish mumkin emas. Ko’p karrali sovutish-isitish nam materialni uni tuzilishida va xossalarida jiddiy o’zgarishlarni olib keladi. Masalan, paxtali gazlamalarni pishikligi kamayadi, xavoo’tkazuvchanligi oshadi, issiqni o’tkazmaslik xossalari emonlashadi.Kimyoviy tolali gazlamalar bunaka ta’sirga chidamli.
|
| |
