|
Mavzu: Kirish. Tikuvchilik sanoatining vazifasi va tikuvchilik buyumlarini ishlab chiqarishdagi ahamiyati
|
| bet | 49/54 | | Sana | 12.01.2024 | | Hajmi | 3,93 Mb. | | #135716 |
Bog'liq MARUZA MATERIALSHINOSIssiqlik sigimi . Bu to’qimachilik maxsulotlarini harorat oshganda issiqlikni yutish qobiliyati. Issiqlikni yutish natijasida atom va molekulalarni harakati oshadi. Harorat pasayganda atom va molekulalarni harakati kamayadi, ya’ni material issiqni beradi.
Bu xossani ta"riflash uchun solishtirma issiqlik sigimi qollanadi, u kancha issiqlikni 1 kg materialga berish kerakligini ko’rsatadi, uni haroratini 1 K oshirish uchun
Q
S = ---------------- , Dj/(kg x K)
m x (To - Tb)
bunda, Q - issiqlik mikdori
Eng yuqori issiqlik sigimga tabiiy tolalardan jun va ipak, kimyoviy tolalardan kapron va Uchatsetat ega. Bu xossa - juda muxim. Yuqori issiqlik sigimli materiallar yaxshirok issiqlik saklash xususiyatiga ega.
Harorato’tkazuvchanlik . Bu to’qimachilik maxsulotlarini haroratni turli nuktalarda tenglashtirishi, ya’ni issiqlikni issiq joydan sovuk joylarga uzatishi. Buni ta"riflash uchun harorato’tkazuvchanlik koeffitsienti a(m /s) qo’llaniladi.Maxsulotni zichligi (kg/m )
Bu koeffitsientni ko’rsatkichi tolani turiga va materialni xajmiy massasiga bog`liq. Tabiiy tolalardan eng yuqori harorato’tkazuvchanlik koeffitsientga paxta tolasi ega, eng past - jun tolasi. Bu xossa materiallarni issiqlik o’tkazmaslik xususiyatiga ta’sir etadi. Kishki kiyimli materiallarda harorato’tkazuvchanlik koeffitsienti kichik bo’lishi kerak. Buyumlarni ishlov berishda bu xossani ahamiyati katta.
F = I x U
Keyin esa
Issiq va haroratbardoshlik. To’qimachilik maxsulotlarini ishlab chiqarishda va ulardan tikuv buyumlari tayerlaganda, ayrim xollarda foydalanishda ularga yuqori harorat ta’sir qiladi. Bu haroratlarga chidamlilikni bilish juda muxim.
Isitayotganda to’qimachilik maxsuloti yutayatgan issiqlik energiyasi atom va molekulalarni harakatlantiruvchi energiyaga aylanadi, bu esa molekulalararo alokalarni sustlashtiradi. Natijada materialni fizik-mexanik xossalari o’zgaradi. Harorat kamaysa xossalar qayta tiklanadi. Agar harorat juda ko’p oshsa, atom va molekulalarni harakat energiyasi molekulalararo alokalarni energiyasidan ortadi, natijada termodestruktsiya jarayoni boshlanadi. Bu esa materialni tuzilishida va xossalarida kaytarilmas o’zgarishlarni olib keladi.
Materialni yuqori haroratga munosabati issiq- va haroratbardoshlik bilan baxolanadi.
Issiqbardoshlikni. maksimal harorat bilan baxolaydilar, qaysiga materialni fizik-mexanik xossalarini o’zgarishi kaytadan tiklanishi mumkin.
|
| |
