Mavzuning dolzarbligi.
Python bu umumiy maqsadli dasturlash uchun keng tarzda foydalaniladigan yuqori darajali dasturlash tili, chunki o'rganish oson va qulay sintaksisga ega. Undan tashqari skriptli dasturlash tillariga kiradi. Python dinamik tipizatsiyaga ega, obyektga yo'naltirilgan dasturlash, funksional dasturlash, strukturali, avtomatik xotirani boshqarish va albatta ko'p patokli dasturlash tillaridan biri.
Kurs ishining maqsadi va vazifasi: Python dasturi yuzasidan barcha kerakli bilimlarga ega bo’lish
Kurs ishining obyekti: Python dasturlash tili.
Kurs ishining tuzilishi va hajmi:
Kirish, 2 bob, 3 bo’lim, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro’yxatidan iborat.
1-Bob. Python dasturlash tilining ma’lumot turlari mavzusini innovatsion yondashuv asosida oʻqitish metodikasi
Tadqiqot metodologiyasi.
`Python - yuqori bosqichli dasturlash tili hisoblanib, turli xil ilovalarni yaratish uchun mo‘ljallangan. Ya’ni Python dasturlash tili yordamida veb-ilovalar, o‘yin ilovalari, oddiy (nastol’niy) dasturlar yaratish hamda berilganlar bazasi bilan ishlash mumkin. Ayniqsa Python dasturlash tilining tezlik bilan tarqalishiga uning mashinali o‘rgatish va sun’iy intellekt sohalaridagi tadqiqot ishlarida keng qo‘llanilishi sabab bo‘lgan. Python dasturlash tilining asosiy xususiyatlari quyidagilardan iborat: Skriptli til. Dastur kodi skriptlar ko‘rinishida bo‘ladi;
Turli dasturlash paradigmlarni, xususan ob’yektga yo‘naltirilgan va funksional
paradigmlarni o‘zida mujassamlagan;
Skriptlar bilan ishlash uchun interpretator kerak bo‘lib, u skriptni ishga tushiradi
va bajaradi.
Portativlik va platformaga bog‘liqmaslik. Kompyuterda qanday operatsion tizim
-Windows, Mac OS, Linux bo„lishidan qat'iy nazar, ushbu operasion tizimda
interpretator mavjud bo‘lsa, foydalanuvchi tomonidan yozilgan skript kodbajariladi.
Xotiraning avtomatik boshqarilishi;
Turlarga dinamik ajratilishi;
Ma’lumki, axborotlar matnli, raqamli, ovozli, grafik va boshqa shakllarda uzatilishi mumkin. Bunday axborotlarni dasturlash tillarida qayta ishlash uchun, ularni turlarga ajratish lozim. Dasturlarda foydalaniladigan ma’lumotlar turlari dasturning
maqsadiga bog‘liq bo‘ladi: oddiy kalkulyator sonlardan foydalanadi, elektron pochta manzillarini tekshirishga mo‘ljallangan dastur esa matnlar bilan ish ko‘radi. Sonlar natural, butun va haqiqiy sonlarga ajratiladi. Matnli axborotlar esa belgilar yoki satrli ma’lumotlardan iborat bo‘lishi mumkin.
Ma’lumotlar turi – bu o‘zgaruvchi yoki doimiy qiymatlardagi ma’lumotlar shakli. Ma’lumotlar turi kompyuter xotirasida yetarlicha joyni zaxiraga olib qo‘yish uchun kerak bo‘ladi. Odatda, dasturlash tillarida ma’lumotlar turi o‘zgaruvchi yoki doimiy bilan birga e’lon qilinadi. Python dinamik turlarga ajratuvchi dasturlash tili hisoblanadi. Shu sababli, Pythonda o‘zgaruvchining turi u foydalanayotgan qiymat bo‘yicha belgilanadi, lekin ma’lumot turini boshqa turga o‘zgartirish uchun tur ko‘rsatilishi shart. Oʻquvchilarga tushunchalar orqali taqdim etilayotgan oʻquv materialining ma’no mazmuni tushunchalarning belgilarini sanab oʻtish bilan emas, balki unga qoʻshimcha ravishda boshqa tushunchalar bilan oʻzaro bogʻliqligini koʻrsata olish katta samara beradi va tushunchalarning mantiqiy sxemasining paydo boʻlishiga olib keladi. Python dasturlash tilining ma’lumotlar turiga doir tushunchalarning mantiqiy sxemasini ishlab chiqish hamda ularning mazmunini o‘quvchilarga yetkazish masalasi dolzarbligini koʻrsatadi. Python dasturlash tilining ma’lumotlar turiga doir tushunchalar tanlab olinib,
tushunchalarning mantiqiy sxemasi tuzilgan hamda har bir xossasi haqidagi ma’lumotlarni koʻrsatuvchi, oʻrgatuvchi kompyuter modeli ham yaratilgan (1-rasm) [6].
Bu mantiqiy sxemada Ma’lumotlar turi va tavsifiga oid tushunchalar berilgan boʻlib, har bir tushunchaga kompyuter modeli yaratilgan.
Ma’lumotlar turi bilan ishlash jarayonini o‘quvchilarga tushuntirish uchun uni misollarda kompyuter modeli ordamida har bir bandini bajarilish jarayonini koʻrsatamiz (2-rasm).
MISOL:
3. Xonaning bo‘yi (x) va eni (y) metr foydalanuvchi tomonidan kiritiladi. Xonaning yuzasi (S) va perimetri (P)ni topish dasturini tuzing. (9-sinf darsligi asosida).
a=int(input('a='))
b=int(input('b='))
S=a*b
print('S=',S,'mert kadrat')
x=input()
#P=2*(a+b)
#print('P=',P,'metr')
Yuqorida berilgan misolda Ma’lumotlar turi mavzusiga doir masalaning bajarilish
jarayonini kompyuter model yordamida koʻrsatib beriladi. Bu jarayon 2-rasmda
tasvirlangan. Bunday tarzda masalalarni yechishni o‘quvchilarga tushuntirish va
operatorlarning ishlash prinsipini toʻliq oʻzlashtirish uchun asos boʻladi. Ma’lumotlar
turlari va ularning tavsiflarini va amaliy masalalarni yechishda
quyidagi asosiy tushunchalarni o‘rgandik. -ma’lumotlar turlari bilan ishlashni;
-ma’lumotlar turlari tavsiflarini; -amaliy masalalarni Python dasturida yechishni;
-pythonda operatorlarni to‘g‘ri tanlashni; -dastur tuzishni; -python dasturida amaliy
masalalarni yechimini topishdagi tadbig‘i.
-axborot texnologiyalari bilan ishlashni.
|
