Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и цифровых технологий и их инновационных решений», татуфф, Фергана, 4 мая 2023 г




Download 6,64 Mb.
Pdf ko'rish
bet111/312
Sana22.05.2024
Hajmi6,64 Mb.
#249488
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   312
Bog'liq
3 tom

Oliy va o‘rta ta’lim tizimida pedagogik – psixologik muammolarning zamonaviy yechimlari 
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
213
Optik transmitter lazer diodidan yoki LEDdan olingan signalni optik 
chiqishga o’zgartiradi. Foto ulash qurilmalari optik tolali, to’lqin qo’llanmasi 
yoki bo’sh joy bo’lishi mumkin bo’lgan uzatish kanali orqali ikkita 
izolyatsiyalangan kontaktlarning zanglashiga olib keladigan elektr signallarini 
uzatadi. Bundan tashqari, yuqori izolyatsiya kuchlanishini ta’minlaydi. Optik 
tolali, to’lqinli qo’llanma U uzatish vositasi vazifasini bajaradi va optik 
spektrdagi elektromagnit to’lqinlarni boshqaradi. Transduser signalni 
tushayotgan yorug’lik bilan mutanosib ravishda modulyatsiya qiladi va signal 
keyinchalik kanal orqali bog’lanadi. Optik qabul qiluvchi yoki detector 
Fotodiodlar va fototranzistorlar odatda optik detektor sifatida ishlatiladi. 
Yorug’lik detektori tushayotgan yorug’likni elektr signaliga aylantiradi va u 
ma’lumot olish uchun qayta ishlanadi yoki saqlanadi. Yaratilgan elektr signali 
foto-oqim 
yoki 
foto-kuchlanishdir.Optoelektronik 
qurilma 
substratlarga 
yotqizilgan turli yarim o’tkazgichli qotishmalardan iborat. Lazerli faol 
hududlarning ko’p kvantli quduqlarini kengaytirish jarayonida turli yarim 
o’tkazgich qatlamlari substratga ketma-ket yotqiziladi.
Bu qatlamlar to’siq va quduq hududlari o’rtasida o’zgarib cho’kadi. Lazer 
nurini hosil qilish uchun quduq hududida teshiklar va elektronlar birlashadi. 
To’siq hududlari quduq ichidagi teshiklar va elektronlarni cheklash uchun 
ishlatiladi. 
Optoelektron qurilmalarga quyidagilar kiradi:1.LEDlar yordamida 
ma’lumot ko’rsatiladi 2.Fotodiodlarbn 3.Masofadan zondlash tizimi 4.Quyosh 
xujayralari.Endi biz bugungi kunda ishlatiladigan ba’zi keng tarqalgan 
optoelektronik qurilmalarni ko’rib chiqamiz. Ushbu yarimo’tkazgichli yorug’lik 
sensori yorug’lik birikmasiga tegsa, elektr yoki kuchlanish hosil qiladi. Bu 
yerdagi Junction faol p-n birikmasi bo’lib, teskari yo’nalish holatida ishlaydi. 
Hayajonlangan foton fotodiodga urilganda elektron teshik juftlari hosil bo’ladi. 
Keyin elektronlar elektr maydonini hosil qilish uchun p-n o’tish joyiga tarqaladi. 
Bu elektr maydoni xolis diyotda topilgan salbiy kuchlanishga teng. Bu jarayon 
ichki fotoelektrik effekt deb ataladi. Fotodiodlar uchta formatda ishlatilishi 
mumkin: 


Современные решения проблем системы высшего, среднего образования и их решения
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
214
Ular tibbiy asboblar, kameralar, aloqa qurilmalari, xavfsizlik va sanoat 
uskunalari kabi turli xil sxemalar va ilovalarda qo’llaniladi. Optoelektron 
yarimo’tkazgichli qurilmalar Axborot texnologiyalarining deyarli barcha 
sohalariga katta ta’sir ko’rsatadi. Ushbu qurilmalarni chiqish, kiritish, qayta 
ishlash, uzatish, xotira va boshqalar kabi funktsional rollariga qarab tasniflash 
mumkin. Ko’pgina texnologiyalar va jismoniy xususiyatlar Optoelektronikadan 
foydalanadigan ilovalar tomonidan qo’llaniladi. Bir nechta bunday ilovalar faqat 
oldingi o’n yil ichida bizning tushunishimiz va nazoratimizga tushdi. 
LEDlar yorug’lik tizimini inqilob qildi va kompyuter komponentlari, 
soatlar, tibbiy asboblar, optik tolali aloqa, kalitlar, maishiy texnika, maishiy 
elektronika va 7 segmentli displeylar kabi sohalarda qo’llaniladi. Optik tolalar 
telekommunikatsiya, tolali lazerlar, sensorlar, biotibbiyot va boshqa sohalarda 
qo’llaniladi. 
Lazerli diodlar harbiy dasturlarda, jarrohlik muolajalarida, optik 
xotiralarda, CD pleerlarda, mahalliy tarmoqlarda va RF tomonidan 
boshqariladigan robotli transport vositalari kabi elektr loyihalarida qo’llaniladi. 
Optoelektronika kelajak sun’iy yo’ldoshlarini loyihalashda yangi o’lchov 
berdi. 
1.Aaloqa uchun yuqori tarmoqli kengligini ta’minlaydi. 
2.Optoelektron qurilmalar kamroq quvvat sarflaydi. 
3.Optoelektronikaning kamchiliklari 
4.Optoelektronikaning kamchiliklari: 
5.Optoelektron qurilmalar haroratga sezgir. 
Ulanish murakkab bo’lgan optoelektronik komponentlarning aniq 
hizalanishini talab qiladi. Optoelektronika axborot sanoatining uzluksiz 
ishlashini ta’minlaydigan muhim poydevor texnologiyasidir. Akademik jihatdan 
Optoelektronika yorug’lik signallarini uzatish, chiqarish va modulyatsiya qilish 
uchun elektron qurilmalarni o’rganishni qamrab oldi. Biroq, bugungi kunda 
uning ko’lami kengaydi va u elektro-optika va fotonikani ham o’z ichiga oladi. 
Materialshunoslik, aloqa, hisoblash va tibbiyot uchun tijoriy ahamiyatga ega 


Oliy va o‘rta ta’lim tizimida pedagogik – psixologik muammolarning zamonaviy yechimlari 
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
215
texnologiyalar optoelektronikaning rivojlanishi tufayli palatalarga sakrab 
chiqmoqda. Optoelektronika texnologiyasi bugungi kunda ilmiy-tadqiqot ishlari 
uchun katta maydonlarni taqdim etadi. Uning ta’sirini xarajatlarni kamaytirish, 
ish faoliyatini yaxshilash va katta hajmdagi ishlab chiqarish sohalarida ko’rish 
mumkin. Sanoat va akademik jamoalar Optoelektronika texnologiyasi bo’yicha 
tadqiqotlar uchun yorqin kelajakni bashorat qilmoqdalar. Fotonika va optika 
sohasidagi davom etayotgan yutuqlar XXI asrda inqilob qilishi kutilmoqda. 
Xulosa 
Tezlanishni o’lchash va xususan, tortishish maydonini o’lchash uchun 
qurilma, masalan, er orbitalarida, tanasi kuch maydonida harakatlanuvchi tarzda 
joylashtirilgan, uning pozitsiyasi joylashishni aniqlash moslamasi tomonidan 
aniqlanishi mumkin. Jismga ta’sir qiluvchi kuch anizotropik bo’lib, hech 
bo’lmaganda aniqlanishi kerak bo’lgan tezlashuv yo’nalishi bo’yicha, tananing 
dam olish holatidan egilishining chiziqli funktsiyasi emas. Afzal keyingi 
rivojlanishda tana to’rtta taranglik prujinasi bilan osilgan bo’lib, ular tananing 
dam olish holatida aniqlanishi kerak bo’lgan tezlanish yo’nalishiga 
perpendikulyar tekislikda joylashgan va ularning har biri qo’shni bahor bilan 
to’g’ri burchak hosil qiladi. 3 ta alohida optoelektron joylashuv detektori qabul 
qilgichlari va ba’zi o’lchov ortiqchaligini ta’minlaydigan mos keladigan 
yoritgichlar bilan barcha tezlashtirish tekisliklarini katta dinamik diapazon bilan 
o’lchash mumkin. Asosiy yo’nalishda 10-12 g gacha bo’lgan kuchlarni o’lchash 
mumkin bo’ladi. Joylashuv detektorlari bilan qurilma bir xil aniqlikdagi 
interferometrik qurilmalarga qaraganda ancha sodda va ixchamroqdir.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. Friden J. Zamonaviy sensorlar: qo’llanma. M.: Texnosfera, 2005. 
592 b. 
2. Dunzhu X., CHeng Y., Lun K. Mikro-mashinali giroskop tuzilishi va 
sxema texnologiyasining rivojlanishi // Sensorlar. 2014. 14, N 1. P. 
1394-1473. 
3. E. G. Kostsov, mikro va nanoelektromexanikaning zamonaviy holati 
va istiqbollari, Avtometriya. 2009. 45-son, 3-son. S. 3-52. 
4. Raspopov V. YA. Mikromexanik qurilmalar. M .: Mashinostroenie, 
2007. 400s. 


Современные решения проблем системы высшего, среднего образования и их решения
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 

Download 6,64 Mb.
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   312




Download 6,64 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и цифровых технологий и их инновационных решений», татуфф, Фергана, 4 мая 2023 г

Download 6,64 Mb.
Pdf ko'rish