Oliy va o‘rta ta’lim tizimida pedagogik – psixologik muammolarning zamonaviy yechimlari
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г.
217
mumkin bo‘ladi. Modulli-kredit tizimi va Blended learning Modulli
texnologiyalar - eng zamonaviy texnologiya bo‘lib,
modul bloklaridan tashkil
topgan axborotni tizimli ravishda qayta ishlash va tahlil qilishga, talabaning
mustaqil faoliyatiga asoslangan, bilim, ko‘nikma va malakalar diagnostikasida
turli shakllaridan foydalangan holda tashkil etiluvchi yaxlit jarayon. Modul-
mazmuniy va mantiqiy yakunga ega bo‘lgan, didaktik jihatdan ishlab chiqilgan,
natijaga
qaratilgan, kirish va chiqish nazoratlaridan iborat bo‘lgan birlikdir.
Modul dastur-bir fan doirasidagi modul bloklarining yig‘indisi bo‘lib, erishish
lozim bo‘lgan didaktik maqsad, qo‘llaniladigan usullar va vositalar yig‘indisidir.
O‘quv moduli–nisbatan mustaqil, mantiqiy yakunga ega bo‘lgan o‘quv
kursining bo‘lagidir. U o‘quv metodik ta’minotdan nazariy va amaliy
qismlardan, topshiriq va joriy hamda yakuniy nazorat kabi qismlardan iborat.
Blended learning – aralash o‘qitish tizimi bo‘lib, ta’limiy konsepsiya
hisoblanadi, qaysiki mustaqil ravishda bilimlarni onlayn orqali va kunduzgi
holatda o‘qituvchi ishtirokida o‘rganiladi,ya’ni “shu yerda va hozir”
degan
ma’nolarni tushuniladi. Brick and Mortar (kirpich i rastvor) ingliz tili idiomasi
bo‘lib, an’anaviy ma’noni anglatadi. Demak, Brick and Mortar Education
kunduzgi o‘qitishning an’anaviy shaklidir. Bu holatda kompyuter ta’limda
mediatr bo‘lib xizmat qiladi. Aralash o‘qitish shakllari:
Blended learning;
Hubrid learning;
Technology-Mediated Instruction;
Web-Enhanced Instruction;
Mixed-Model Instruction.
XX asrning 60 yillarida mavjud bo‘lib, tushunchasi 1999 yilda amerika
pressasi Interctive learning Center markazi EPIC Learning deb o‘zgartirdi.
Ularning ma’ruzasida internet orqali o‘qitishni tavsiya qilingan. Blended
learning metodologiyasidan foydalanishi e’tiborga olingan. 2006 yilda Bonk va
Grem kitoblarida “yuzma-yuz” va kompyuter orqali o‘qitish ekanligi e’tiborga
olingan. 1998 yilda Aleksandr Mak Kenzi tadqiqotida kompyuter yordamida
Современные решения проблем системы высшего, среднего образования и их решения
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г.
218
BKMlarini o‘zlashtirishini osonligi qayd etilgan. Blended learning uch qismdan
iborat:
Masofali o‘qitish (Distance learning);
Sinfda o‘qitish (Face–To–Face learning);
Internet orqali o‘qitish (Online learning) Foydali jihatlari: bilimlar
to‘plami va baholash imkoniyati hamda o‘qituvchiga ko‘p
odamlarni
o‘qitish imkoniga ega. Kamchiliklari: Akt bo‘yicha Blended learning
modellari:
Face–To–Face Driver (Drayver kunduzgi ta’lim)
Rotation Model (Rotatsiya modeli)
Flex Model (Moslashuvchan model)
Online lab (Onlayn laboratoriya)
Self-Blend Model (O‘zing aralashtir)
Online Driver Model (Drayver onlayn ta’lim) Case study va masofali
o‘qitish Keys study 1870 yilda Garvard universitetida, keyinchalik 1920 yilda
Garvard biznes maktabida qo‘llanilgan. Keyslar tipologiyasi asosiy manbalari,
syujetli
mavjudligi, vaziyat bayonining vaqtdagi izchilligi, keys ob’ekti,
materialni taqdim etish usuli, hajmi, tuzilmaviy xarakterga egaligi, o‘quv
topshirig‘ini taqdim etish usuli, didaktik maqsadi, taqdim etish usuliga ko‘ra
ajratiladi.
Keys metodini amalga oshirish bosqichlari:
Keys bilan tanishuv;
Asosiy muammoni ajratib olish;
G‘oyalar yig‘ish va izlash;
Keys yechimini tavsiya qilgan g‘oyalarni tahlil qilish;
Keys yechimi va
tavsiyalar
Foydаlаnilgаn аdаbiyotlаr ro‘yxаti
1.
O‘zbеkiston Rеspublikаsi Prеzidеntining 2017 yil 20 аprеldаgi «Oliy
tа’lim tizimini yаnаdа rivojlаntirish chorа-tаdbirlаri to‘g’risidа»gi
PQ-2909-son qаrori.
2.
Sh.M. Mirziyoyеv. Tаnqidiy tаhlil, qаt’iy tаrtib-intizom vа shаxsiy
jаvobgаrlik - hаr bir rаhbаr fаoliyаtining kundаlik qoidаsi bo‘lishi
kеrаk. Toshkеnt 2017 yil.
3.
Sh.M. Mirziyoyеv. Еrkin vа fаrovon, dеmokrаtik O‘zbеkiston
dаvlаtini birgаlikdа bаrpo еtаmiz. Toshkеnt 2017 yil.
Oliy va o‘rta ta’lim tizimida pedagogik – psixologik muammolarning zamonaviy yechimlari
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г.
