Международный научный журнал № 7 (100), часть 1
«Новости образования: исследование в XXI веке» февраль, 2023 г
878
(Texnologik ta’lim) yo'nalishi 2-kurs
21-21 guruh magistranti.
Annotatsiya: Biz yashayotgan olam kundan -kunga tanib bolmas darajada
o'zgaryabti, rivojlanib borayapti. Har bir sohada kun talabiga mos holda ish yuritish talab
etilmoqda. Shu jumladan o'sib kelayotgan avlod bilan ishlaydigan o'qituvchilarga ham
ko'plab talablar va masulyat yuklanmoqda. O'qituvchi zamonaviy o'quvchilar nima bilan
yashayotganini tushinishi hamda ularga mos holda bo'lishi darkor.
Kalit so'zlar: kreativlik, ijodiy, stimul, intelektual, ravonlik, moslashuvchanlik, o'ziga
xoslik, yaratuvchanlik, yondashuv, metodlar, kreativ fikirlash
KIRISH
Hozirgi paytda jamiyatning maktab oldiga qo'yayotgan talablari kun sayin ortib
bormoqda va bu talablarga to'g'ri yondashgan holda ularni amalda bajarish o'qituvchining
vazifasidir. Pedagogik faoliyat inson mehnatining eng murakkab sohalaridan biridir. Hozirgi
jamiyatimizda o'qituvchi eng faol pozitsiyadagi shaxs sifatida zamonaviy bilimlarini egallab
borishi, tinimsiz izlanuvchan va fidoiy bo'lishi
lozim chunki, u kechiktirib bo'lmas jarayon
shaxsni intellektual hamda ma'naviy qashshoqlikdan qutqarib qoladi. Hozirgi zamon
standartlarini amalga tadbiq etish o'qituvchidan nafaqat yuqori malakani va doimiy kasbiy
rivojlanishni, balki o'z ishiga ijodiy yondashishni talab etadi. O'qituvchining kreativligi o'z
tajribasini qayta ko'rib chiqishi va yaxshilashi hammaga ma'lum narsalarni o'zgartira olishi
va ijodiy foydalana olishi , sifat jihatdan yangiliklarni yaratishi
juda katta ahamiyatga ega
bo'lib bormoqda.
Kreativlik tushunchasi(lot., ing. "create"-yaratish, "creative"yaratuvchi, ijodkor) ingliz
tilidan tarjima qilinganda ijod ma'nosini anglatadi.
Kreativlikni: ijodga intilish, hayotga ijodiy yondashish, o'ziga doimiy tanqidiy nazar
solish va tahlil etish deyish mumkun. Hozirgi zamon psixologiya va pedagogika lug'atlariga
asoslanib o'qituvchining kreativligi deb uning fikirlaridagi sezgilaridagi, muloqotdagi,
alohida faoliyat turidagi, ijodiy yondashish, bilish darajasi deb ta'riflash mumkun. Kreativlik
insonda mavjud ma'lumotlarni qayta ishlab chiqarish va ularni
cheksiz yangi modelini
yaratishga javob beradi.
"Kreativlik otasi" nomi bilan mashhur Pol Torrans to'rtta kreativlik konikmasini
aniqlagan. Uning olib borgan tadqiqotlari shundan dalolat beradiki, mazkur kreativ
ko'nikmalarni shakllantirish va ularni baholash mumkun:
1. Ravonlik. Ko'plab g'oyalarni o'ylab topish ko'nikmasi ko'p degan so'zga asoslanadi.
2. Moslashuvchanlik. Turli g'oyalarni o'ylab topish ko'nikmasi o'zgartirish degan so'zga
asoslanadi.
3. O'ziga xoslik. Boshqalarga o'xshamagan, ajralib turuvchi g'oyani o'ylab
topish
ko'nikmasi noyob degan so'zga asoslanadi.
Международный научный журнал № 7 (100), часть 1
«Новости образования: исследование в XXI веке» февраль, 2023 г
879
4. Yaratuvchanlik. G'oyalarni kengaytirish ko'nikmasi qo'shish degan so'zga
asoslanadi.
Kreativlik darslarida pedagoglardan ajoyib g'oyalarni o'ylab topish (o'ziga xoslik);
ularni kengaytirish (ishlab chiqish); yoki boshqa g'oyalar bilan solishtirish va ulardagi
bog'liqlikni topish (moslashuvchanlik) talab etilganda, mazkur ko'nikmalar bir-biri bilan
kesishadi.
Patti Drepeau tomonidan ham shaxsda kreativlik
sifatlari ni muvaffaqiyatli
rivojlantirishning to'rtta yo'li ko'rsatilgan:
• Kreativ fikirlash ko'nikmasini shakllantirish;
• Amaliy kreativ harakat ko'nikmalarini rivojlantirish
• Kreativ faoliyat jarayonlarni tashkil etish;
• Kreativ mahsulot (ishlanma) lardan foydalanish.
Xorijiy pedagoglar, xususan, Patti Drapeauning fikricha,
bir shaxsning ayniqsa
o'qituvchining kreativligi boshqalarni ijodiy jarayonini tashkil etishga ruhlantiradi.
