MAKTABGACHA TA’LIM MUASSASALARIDA BOLALARNI MUSIQIY TARBIYALASH VA




Download 1,83 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/42
Sana07.02.2024
Hajmi1,83 Mb.
#152527
TuriИсследование
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   42
Bog'liq
Тухтаев Ж. Т

MAKTABGACHA TA’LIM MUASSASALARIDA BOLALARNI MUSIQIY TARBIYALASH VA 
TA’LIM BERISH 
Aqliy va jismoniy rivojlanish - axloqiy poklik, hayotga va san'atga bo'lgan estetik 
munosabatning uyg'unligi, yaxlit shaxsiyatni shakllantirish uchun zarur shartlardan biridir. 
Ushbu maqsadga erishishga ko'p jihatdan bolalarning musiqiy madaniyatini rivojlantirish va 
musiqiy ta'limni to'g'ri tashkil etish ham muhim vositalardan biri ekani ma'lum. Musiqa 
bola tarbiyasida quyidagi kompanentlarni bajaradi: Musiqa - bu bolani estetik tarbiyalash 
vositasidir.
Estetik tarbiya maktabgacha yoshdagi bolalarning go'zallikni idrok etish, his qilish va 
tushunish, yaxshi va yomonni farqlash, mustaqil ravishda harakat qilish qobiliyatlarini 
rivojlantirishga, shu bilan turli xil badiiy faoliyat turlari bilan shug'ullanishga qaratilgan. 
Estetik tarbiyaning eng yorqin vositalaridan biri bu musiqa. Uning ushbu muhim funksiyani 
bajarishi uchun bola umumiy musiqiylikni rivojlantirishi kerak. Bolalarda umumiy 
musiqiylikning rivojlanishi bilan musiqaga hissiy munosabat paydo bo'ladi, eshitish 
yaxshilanadi va ijodiy xayol tug'iladi. Bolalarning tajribasi o'ziga xos estetik ranglarni oladi.
Musiqa - bu bolaning axloqiy xususiyatlarini shakllantirish vositasi. Bolaning 
histuyg'ulariga bevosita ta'sir ko'rsatadigan musiqa uning axloqiy xususiyatlarini 
shakllantiradi. Ba'zan musiqaning ta'siri ishontirish yoki yo'nalishdan ko'ra kuchliroqdir. 
Bolalarni turli xil hissiy-majoziy asarlar bilan tanishtirish, ularni hamdard bo'lishga 
chorlaymiz. Musiqiy faoliyat bola shaxsining axloqiy fazilatlarini shakllantirish uchun zarur 
shart-sharoitlarni yaratadi, kelajakdagi insonning umumiy madaniyatining dastlabki 
asoslarini yaratadi. Musiqa - bu aqliy qobiliyatlarni faollashtirish vositasidir. Musiqani idrok 
etish aqliy jarayonlar bilan chambarchas bog'liq, ya'ni. diqqat, kuzatish, tezkor aql talab 
qiladi. Bolalar tovushni tinglaydilar, o'xshash va turli xil tovushlarni taqqoslaydilar, ularning 
ekspressiv ma'nosi bilan tanishadilar, badiiy tasvirlarning xarakterli semantik 
xususiyatlariga e'tibor beradilar, asarning tuzilishini tushunishga o'rganadilar. Estetik 
baholashdagi ushbu birinchi urinishlar kuchli aqliy faoliyatni talab qiladi va o'qituvchi 
tomonidan boshqarilib boradi.
Musiqa jismoniy rivojlanish vositasidir. Qo'shiq aytish ovoz apparatini rivojlantiradi, 
vokal zanjirlarini mustahkamlaydi, nutqni yaxshilaydi (nutq terapevtlari nutqni davolash 


Международный научный журнал № 7 (100), часть 1 
«Новости образования: исследование в XXI веке» февраль, 2023 г
915 
uchun ishlatadilar) va vokal-eshitish muvofiqlashtirishini rivojlantirishga hissa qo'shadilar. 
To'g'ri qo'shiq pozitsiyasi nafasni tartibga soladi va chuqurlashtiradi.
Musiqalar va harakatlarning o'zaro bog'liqligiga asoslangan ritmdagi mashg'ulotlar 
bolaning holatini, muvofiqlashuvini yaxshilaydi, yurish va yugurishning ravshanligini 
rivojlantiradi. Musiqiy asarning dinamikasi va sur'ati harakatlarida tezlikni, kuchlanish 
darajasini, amplituda va yo'nalishni mos ravishda o'zgartirishni talab qiladi. Hissiy sezgirlik 
va rivojlangan musiqiy quloq bolalarga qulay shakllarda yaxshi his-tuyg'ular va harakatlarga 
javob berishga imkon beradi, aqliy faoliyatni faollashtirishga yordam beradi va harakatlarini 
doimiy ravishda yaxshilaydi, maktabgacha yoshdagi bolani jismoniy rivojlantiradi.
Maktabgacha ta'lim muassasalarida musiqa ta'limini musiqiy faoliyat turlari bilan 
birga olib borish ayniqsa maqsadga muvofiq kelgan bo'lardi. Musiqiy faoliyatning etakchi 
turlaridan biri tinglash idrokidir. Musiqani tinglash orqali bola o'z tasavvurlari olamida 
tinglayotgan asarining qiyofasini chizadi, ammo bola o'zi nimani istayotgan bo'lsa, 
tinglayotgan musiqasida shuni rasmini chizadi. Musiqiy faoliyatning keyingi turlari - bu 
bolalar ijodi va bolalarning musiqiy ijodidir. Bunda bolalar ijodi ularning rasqga 
tushganlarida, qo'shiq kuylaganlarida musiqiy cholg'ularni chalganlarida namoyon bo'lsa, 
bolalarning musiqiy ijodi ulardan ijodkorlikni, improviztsion ijodiy namunalarni va 
yaratuvchanlikni talab etadi. 

Download 1,83 Mb.
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   42




Download 1,83 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



MAKTABGACHA TA’LIM MUASSASALARIDA BOLALARNI MUSIQIY TARBIYALASH VA

Download 1,83 Mb.
Pdf ko'rish