257
Bozorda muayyan mahsulotni aniqlab va uni ishlab chiqarish o‗zlashtirilsa, hamda kerakli
o‗rnini topsa, fermer xo‗jaligi va korxona muvaffaqiyat qozonadi. Bunda fermer xo‗jaligi eksportga
mo‗ljallangan xususiyatni kafolatlashi uchun, ayni vaqtda texnologik
jarayonlarni nazorati va
mukammal ma‘muriy boshqaruvini o‗zigina yetishmasligini aytib o‗tish lozim.
Korxona bu dolzarb masalalarni hal etishi uchun yuqori sifatli mahsulot ishlab chiqarishi va
yuqori darajadagi boshqaruv tizimini shakllantirishini namoyish etishi darkor. Bunga esa xalqaro
standartlarga muvofiq menejment tizimini shakllantirish bilan erishish mumkin. Standartlarni
tanlash tarmoq xususiyati va turli mahsulotlarga qiziquvchilarni to‗liq qanoatlantirishini hisobga
olib amalga oshirilishi kutilgan samaradorlikka erishishni ta‘minlaydi. Ishlab
chiqarish korxonalari
uchun bunday talablar mahsulot sifati va uning qonuniy, rasmiy namoyon etilishi bilan belgilanadi.
Mahsulot sifati – ixtiyoriy korxonani raqobatbardoshligini aniqlovchi ko‗rsatkich bo‗lib, qonunan
va rasmiy namoyon etilishi – sanoat korxonalarining qonuniy faoliyat yuritishini aks ettiruvchi
omildir. Unga butun jahon hamjamiyati uchun nisbatan qonunchilikka rioya etilmasligi bo‗yicha
bojxona va soliq xarajatlari davlat zimmasiga yuklatilgan,
biroq ekotizim, xavfsizlik tizimi barcha
qiziquvchi tomonlarning diqqat e‘tiborida bo‗lishi bilan ajralib turadi.
Shuning uchun ham ishlab chiqarish korxonalarida talab qilingan darajada mahsulot sifati va
qonuniy rasman nomoyon etishiga javob beruvchi xalqaro standartlarni joriy etish dolzarb
masalalardan bo‗lib hisoblanadi.
ISO 22000:2018 xalqaro standarti, oziq-ovqat maxsulotlari xavfsizligi
menejment tizimi
hisoblanib, oziq-ovqatlar xavfsizligi sifat tizimini joriy qilish uchun xalqaro standart hisoblanadi.
ISO 22000:2018 xalqaro standartni oziq-ovqat korxonalarida joriy qilishning quyidagi afzalliklari
mavjud.
-
Korxonada ishlab chiqarilgan oziq-ovqat maxsulotlarini chetga eksport qilish;
-
Korxona maxsulotlarining raqobatbardoshliligini oshirish;
-
Sifatli va xavfsiz oziq-ovqat maxsulot ishlab chiqarilishi va b.;
Quyida ISO 22000:2018 standartini oziq-ovqat korxonalariga joriy qilish tartibini tahlil
qilamiz.
- Oziq – ovqat ishlab chiqarish korxonalarida xalqaro standart joriy
qilinishi uchun korxona
avvalo, ISO 22000:2018 talablari asosida tayyorgarlik olib boradi. Xalqaro standart o‗z ichiga
quyidagi elementlarni qamrab olgan.
-
Iste‘molchilar bilan interaktiv axborot almashinuvi;
-
Menejment tizimi;
-
Standart sharoitlari uchun reja-dasturlar ishlab chiqish;
-
Ishlab chiqarish jarayonining kritik nazorat nuqtalari uchun tamoyillarni tahlil qilish;
Ushbu xalqaro standart joriy qilinishi jarayonidagi axborot almashinuvi
kriteriysiga asosan
ishlab chiqaruvchi va iste‘molchi bilan muntazam aloqa o‗rnatadi. Axborot orqali aniqlangan xavf
va uning nazorati iste‘molchi va ishlab chiqaruvchi talablariga aniqlik kiritadi.
Xalqaro standart joriy qilinadigan barcha oziq-ovqat ishlab chiqarish korxonalarining ichki
va tashqi resurslaridan kelib chiqilgan holda quyidagi talablarni belgilaydi.
a) iste‘molchilar uchun oziq-ovqat maxsulotlarini xavfsizligini ta‘minlash.
v) oziq-ovqat maxsulotlarining xavfsizlik me‘yoriy xujjatlarga muvofiqligini bildirish.
s) iste‘molchilar talablarini qondirish maqsadida oziq-ovqat maxsulotlari xavfsizligini
iste‘molchilar talablari tomonidan baxolash.
258
d) korxonani sertifikatlash yoki oziq-ovqat xavfsizligi to‗g‗risidagi menejment tizimini
baxolash uchun tashqi korxonaga ariza berish yoki o‗z-o‗zini baholash
yoki ushbu standart uchun
muvofiqlik deklaratsiyasi uchun murojaat qilishi mumk in.
