65
Texnologik taraqqiyot tufayli yarim o‘tkazgichli kuchaytirgichlar paydo bo‘ldi.
Biroq elektromagnit relelar turli elektr uskuna va qurilmalarda
foydalanish uchun
ommaviyligini yo‘qotmaydi. Relelardan keng foydalanish metall kontaktlarning
xususiyatlarini o‘z ichiga olgan ularning ba’zan afzalliklaridan kelib chiqadi.
Rele kontaktlarining qarshiligi yarimo‘tkazgich
elementlari asosidagi
kommutarorlardan farqli ravishda kichikdir. Kontaktli relelar tok yuklamalarini yarim
o‘tkazgichli kommutatorlarga nisbatan haddan ortiq bardosh berishi mumkin. Relelar
statik elektr, radiatsion nurlanish ishtirokida normal ishlaydi. Relening asosiy ijobiy
sifati qo‘shimcha elementlarsiz boshqarish va kommutatsiya
zanjirlarining galvanik
izolatsiya qilinganligidadir.
Elektromagnit relelarning asosiy turlari
Ijro elementlarining konstruktion xususiyatlariga ko‘ra elektromagnit relelarga
quyidagi turlariga bo‘linadi:
•
Elektr kontaktlarning bir guruhi tomonidan elektr zanjirga ta’sir etuvchi
kontakt relelari. Ularning ochiq yoki yopiq holati chiqish elektr
yuritmasining kommutatsiyasini (uzilishini yoki ulanishini) ta’minlashi
mumkin.
•
Kontaktsiz
relelar
tok
va
kuchlanishning
elektr
zanjirning
parametrlarining keskin o‘zgartirishi tufayli (sig‘im,
induktivlik,
qarshilik) elektr yuritmasining kommutatsiyasini ta’minlashi mumkin.
Qo‘llanish doirasiga ko‘ra:
•
Signal tizimlari.
•
Himoya.
•
Zanjirni boshqarish.
Boshqaruv signallari quvvati bo‘yicha:
•
Yuqori quvvat 10 Wtt dan ortiq bo‘lgan.
•
O’ta quvvatli 1-9 Wt.
•
Kam quvvatli 1 Wt gacha.
Boshqaruv tezligi bo‘yicha:
•
0,001s dan kam bo‘lmagan inersiyali.
•
Yuqori tezlikdagi 0.001-0.05 s.
•
Sekin-harakatdagi 0.05 -1 s.
•
Rostlanishi.
66
Nazorat kuchlanishi turi bo‘yicha:
•
O’zgaruvchan tok.
•
O’zgarmas tok (qutblangan va neytral).
