182
ta’minoti alohida, biroq DTIA va TIA bajarilish bilan bir paytda olib boriladi. Tadqiqot ta’minoti TIA
tugallanishidan keyin ham olib borilishi mumkin.
TIA investitsiyalash to‘g‘risida qaror qabul qilish uchun kerakli barcha ma’lumotni berishi
lozim, o‘z navbatida, investitsiya loyihasining tijorat, texnik, moliyaviy, iqtisodiy va ekologik jihatlari
aniqlangan va DTIA bosqichida ko‘rib chiqilib muqobil variantli echimlar asosida to‘liq baholangan
bo‘lishi lozim. Izlanishlarning moliyaviy qismi sof aylanma kapital, ishlab chiqarish va marketing
xarajatlari, sotishdan tushgan tushum va investitsiya qilingan kapitaldan olingan foydani o‘z ichiga
olgan holda investitsiyalar hajmini aniqlashdan iborat.
Investitsiya va ishlab chiqarish xarajatlarini yakuniy baholash, shuningdek, moliyaviy va
iqtisodiy foydaliligini alohida hisoblash loyiha o‘lchami bo‘yicha barcha muhim jihatlarni va ular bilan
bog‘liq xarajatlarni hisobga olgan holda to‘g‘ri aniqlangandagina maqsadga muvofiq hisoblanadi.
Loyihaning barcha hajmi kelgusi ishlarning asosiy qismi bo‘lib xizmat qiluvchi chizmalar,
sxemalar, jadvallarda to‘la aks ettirilgan bo‘lishi lozim.
Yakuniy baholash faqat aniq loyiha bilan cheklanib qolmasdan, u bilan bog‘liq sanoat sohasi va
tegishlicha iqtisodiyot bilan ham qiziqqan holda bajariladi. Deylik, agar avtomobil qurilishi korxonasi
baholanayotgan bo‘lsa, u holda xulosa xomashyo va uskuna etkazib beruvchi soha, transport sohasi,
mavjud avtomobil va temir yo‘llari va energiya ta’minoti imkoniyati bilan bog‘liq masalalarni hisobga
oladi. Yakuniy xulosa tuzishda keng qamrovli loyihalar uchun to‘plangan ma’lumotlar va loyihaning
barcha omillari tahlilini qayta jiddiy tekshirib chiqish qat’iy talab etiladi.
