Microsoft Word А4 син ва узгар doc

23 
EYK ni tarmoq kuchlanishiga tenglash uchun SG qo‘zg‘atish toki 
o‘zgartiriladi, chastotalarni tenglash uchun esa generator rotorining 
aylanish chastotasini o‘zgartirish kerak bo‘ladi. 
Sinxron generatorlarni parallel ulash usullari. SG larni parallel 
ulashning quyidagi usullari mavjud: 
1) aniq sinxronlash usuli – bu usulda generatorlarni parallel ulashning 
uchta talabi aniq bajarilishi shart. 
Agar ulagich Q
1
uzilgan bo‘lsa, SG salt ishlashi holatida ishlaydi va Q
1
klemmalarida EYK 
U
=
G
E
+
T
U
bo‘ladi. Agarda parallel ulanadigan 
generatorning aylanish chastotasi o‘z-garmas bo‘lib, u nominal aylanish
chastotasiga teng bo‘lsa, 
G
E
va 
T
U
lar bir xil burchak chastota bilan 
aylanardi, natijada 
U
ni o‘zgarmas qilib saqlab bo‘lmaydi, shu sababli 
G
E
va 
T
U
larning chastotalari orasida farq bo‘ladi. Ana shuning uchun ham 
G
E
va 
T
U
bir-biriga nisbatan 


Г
Т




Г
Т
f
f 


2
burchak chastota bilan 
aylanadi. Buning oqibatida U noldan 2U
t
gacha o‘zgaradi va chiroqlardagi 
kuchlanish ham o‘zgarib turadi, ya’ni chiroqlar bir vaqtda yonib va o‘chib 
turadi. 
Generatorni tarmoqqa parallel ulashning eng qulay vaqti U0 bo‘l-
gandagi holatdir, bunda chiroqlar o‘chgan holat bo‘ladi. Ana shu vaqtda
G
E
va 
T
U
vektorlari bir-biriga nisbatan teskari fazada bo‘ladi, ya’ni 
G
E
 
–
T
U
. 
Uch fazali SG larni sinxronoskop chiroqlari «o‘chish» 3.1,a-rasm va 
«yorug‘lik aylanishi» 3.1,b-rasm sxemalari bo‘yicha ulanadi. Quyida 
«o‘chish» sxemasi (1,a-rasm) bo‘yicha generatorni parallel ulash usulini 
ko‘rib chiqamiz. 
Bu sxemada chiroqlar A-A, B-B va C-C nuqtalar orasiga ulangan 
bo‘lib, har bir juft nuqtalar bir fazani tashkil qiladi. Bu nuqtalar orasidagi 
kuchlanishlar qiymati nolga teng bo‘lganda va chiroqlar o‘chganda ulagich 
«Q» qo‘shiladi. Bu holda tarmoq kuchlanishi
T
U
va SG EYK 
G
E
lar bir-
biriga nisbatan teskari fazada bo‘ladi (3.1,a-rasm). 
«Yorug‘lik aylanishi» sxemasi bo‘yicha generatorni tarmoqqa parallel 
ulash 3.1,b-rasmda ko‘rsatilgan. Bunda I-chiroq A-A bir xil faza nuqtala-
riga, qolgan ikkita chiroq esa har xil faza nuqtalariga B-B va C-B
ulangan bo‘ladi. Ulagich «Q
1
» A-A nuqtadagi chiroq o‘chgan va qolgan 
ikki chiroq esa bir xil ravshan yongan holatda ulanishi kerak. 
Ulagich «Q
1
» ning yaxshi ulash holatini bilish uchun yuqoridagi 
sxemada ham A-A nuqtalar orasiga voltmetr ulanadi. A-A nuqtalar 
orasidagi kuchlanish qiymati nol bo‘lganda bu voltmetrning strelkasi 

24 
chiroqlar o‘chganda va yonganda sekin tebranadi va nolni ko‘rsatadi. Ana 
shu vaqtda generator ulanishi lozim.
Hozirgi vaqtda elektr stansiyalarda mukammallashgan sinxronoskoplar 
ishlatilmoqda. Bu sinxronoskoplar SG larni parallel ulashdagi vaqtni aniq 
ko‘rsatib beradi. 

Download 1,4 Mb.