Mobil qurilmalarni ta`lim tizimidagi o`rni
Rivojlangan davlatlarda mobil qurilma va telefon egalarining soni jadal tarzda ortib bormoqda.
Ko‘pgina ta’lim muassasalari ta’limning BYOD (Bring Your Own Device-O‘z qurilmangni olib kel) uslubiga o‘tmoqda.
Mazkur uslub ta’lim muassasasini kompyuter qurilmalari bilan jihozlash xarajatlarini kamaytirishga sabab bo‘ladi, chunki mobil qurilma egalari o‘z qurilmalarini, muassasa kompyuter jihozlarini yangilashiga nisbatan tezroq yangi modelga almashtiradi.
Mobil ta’limni qo‘llash.
Mobil ta’limning barcha jihatlari qarab chiqilgandan so‘ng, o‘qituvchi ta’lim jarayonini loyihalashtirishda ma’lum talablarni bajarishi shart sifatida qabul qilinadi.
Bunda o‘qituvchi tomonidan mobillik darajasi tanlaniladi va shu darajada qo‘llash mumkin bo‘lgan raqamli axborot ta’lim resurslari ajratib olinadi. Ushbu jarayonda elektron darslik, dasturiy ilova va so‘rovnomalar kabi ta’lim berish imkoniyatlarini oshiruvchi vositalar o‘rganiladi va tizimlashtiriladi.
Elektron darslik. Elektron darslik bu nashr etilgan kitobning PDF versiyasidan hajm jihatidan
bir muncha katta hamda qidiruv va lug‘at kabi funksiyalar qo‘shilib yaxshilangan ko‘rinishi. Lekin
zamonaviy elektron darslik - raqamli-birinchi yoki raqamli-yagona ko‘rinishda loyihalangan bo‘lib,
o‘z ichiga multimedia materiallari (mualliflik ilovalari va video ilovalar), interaktivlik (masalan,
avtomatik tarzda viktorinalarni baholash yoki simulyatorlarni qo‘lda boshqarish) va eng birinchi
navbatda tarmoq imkoniyatlari(ta’lim oluvchilar va pedagoglar uchun xabarlar kanali, ijtimoiy media
platform orqali ma’lumot almashuvi)ni qamrab oladi.
Dasturiy ilovalar (dasturiy ta’minot). Dasturiy ilovalar bu oddiy ilovalardan tortib to multi-
mediali interaktiv elektron darsliklargacha bo‘lgan dasturiy ilovalarni qamrab oladi. Dasturiy ilovalar
Internetdan yuklab olingan dasturiy ta’minotning bir qismi bo‘lib, mobil operatsion tizimlarda ishlash
uchun mo‘ljallangan. Dasturiy ilovalar oddiy o‘yin formatida yoki biror bir predmetni o‘qitish uchun
mo‘ljallangan, masalan matematika, ximiya va tillarni o‘rgatuvchi ilovalar ham bo‘lishi mumkin.
So‘rovnomalar. Pedagoglar noformal ko‘rinishdagi so‘rovnomalarni sinflarda oldindan o‘tkazib
kelishadi. Faqatgina bu so‘rovnomalarga ta’lim oluvchilar qo‘l ko‘tarib javobni berishadi. So‘rovnoma-
larni raqamli uskunalar yordamida o‘tkazish bu jarayonni samaradorligini oshiradi. Veb-sayt, dasturiy
ilovalar yoki ijtimoiy tarmoqlar yordamida ta’lim oluvchilar o‘rtasida so‘rovnomalar o‘tkazish
mumkin. O‘qituvchilar ushbu so‘rovnomalar yordamida ta’lim oluvchilar yoki tinglovchilarning
qiziqishlarini aniqlashlari va shu asosda ta’lim yo‘nalishlari va metodlarini o‘zgartirishlari mumkin.
Multimediani yozish. Smart qurilmalar real muhitni anglash yoki ta’lim jarayonida qo‘llash
uchun multimedialarni yaratish yoki yozish uchun qo‘llaniladi. Matnli izohlar, olingan tasvirlar,
audioyozuvlar va videoyozuvlar ta’lim oluvchilar uchun ta’lim olish boshqacha qilib aytganda
o‘tilayotgan mavzuni o‘zlashtirish imkoniyatini beradi. Ta’lim oluvchilar biror bir dars jarayonini
smart qurilma orqali tasvirga olib ularni ijtimoiy media tarmoqlar (Instagram yoki Twitter, Foursquare
yoki Yelp) yordamida boshqa tanishlariga jo‘natishlari, ular ham ushbu darsni ko‘rib chiqishlari
va ushbu mavzu bo‘yicha o‘qituvchi va boshqa a’zolar bilan turli xil munozaralar o‘tkazishi mumkin.
QR-код. QR-kod (angl. quick response - tez javob) - matrichniy kod (ikki o‘lchamli shtrixkod),
1994-yilda Denso -Wave nomli yapon kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan va taqdim etilgan.
Ular saytlarda, reklamalar va xattoki tashrif kartochkalarida uchrashi mumkin. Ushbu ikki o‘lchamli
shtrix kod OR skaner orqali skaner qilinishi va kod joylashgan sayt, buyum, reklama yoki biror bir
narsa haqidagi ma’lumotni gipermurojaat orqali smart qurilma yordamida qidirib topish mumkin. Ular
real dunyo (qayerda joylashishidan qat’iy nazar masalan, plakatlar yoki biror bir tekis yuza) bilan
raqamli axborot va kommunikatsiya kanallarini (ijtimoiy tarmoq yoki forumlarda matn yoki video
ko‘rinishda muzokara qilinadi) bog‘lab turadi.
AR-brauzerlar. Junaio, Layar va Wikitude kabi AR brauzerlar mobil qurilma va to‘ldirilgan
borliq ko‘zoynaklar yordamida real dunyo bilan virtual dunyoni bog‘lashni yanada avtomatlashgan
uslubini taqdim etadi. Ular QR kod kabi raqamli axborot va kommunikatsiya kanallari qatlami bo‘lib,
faqatgina GPS (Global Positioning System) va Bluetooth texnologiyalariga suyanib ishlaydi. Ushbu
texnologiyalar bugungi kunda rivojlanmoqda va keng tarqalmoqda hamda o‘qituvchilar va ta’lim
oluvchilar uchun QR-kodlar yordamida o‘quv jarayoni bilan bog‘liq muammolarni yechishga va turli
topshiriqlarni hal etishga yordam bermoqda.
|