omillarni yo‘qotish maqsadida aniqlanadi.
Bu ishlar
asosan oqilona usullarni qo‘llash, baxtsiz xodisa va
kasb
kasalliklarining
kelib
chiqishidan
xoli
bo‘ladigan ish sharoitini tashkil qilish o‘isobiga
amalga oshiriladi.
Baxtsiz xodisalar
sabablarini aniqlash uchun
asosan qo‘yidagi usullardan foydalaniladi.
1. Statistika usuli.
Bu usul baxtsiz xodisalarning
umumiy
statistik
xisobga
olingan
sanoat
jarohatlanishi
materiallarini
taxlil
qilishga
asoslangan. Mazkur usul sanoat jarohatlanishini
taxlil qilish uchun asosiy material bo‘lishdan
tashqari, baxtsiz hodisalarni
kamaytirish chora-
tadbirlarini ko‘rish uchun amaliy ma’lumot beradi.
Bu usul bilan sanoat jarohatlanishini aniqlovchi
chastota koeffitsienti va jaroxatning og‘irligi
koeffitsientining
o‘rtacha
ko‘rsatkichini
olish
mumkin.
Baxtsiz
xodisalarning
takrorlanish
koeffitsientini, 1000
ishchi hisobiga, ma’lum vaqt
davomida sanoat korxonasida kelib chiqqan baxtsiz
xodisalarning o‘rtacha miqdorini qo‘yidagi
formula
orqali aniqlash mumkin.
1000
Т
Р
К
(4.1)
bunda P - ma’lum vaqt ichidagi jarohatlanganlar
soni; T - shu vaqt ichida korxonada ishlagan ishchilar
soni.
Baxtsiz xodisaning og‘irlik koeffitsientini,
ya’ni har bir jarohatlanishning o‘rtacha yo‘qotilgan
ish kunlari hisobini ko‘rsatuvchi K ni qo‘yidagi
formula bilan aniqlash mumkin.
Р
П
К
(4.2)
bunda П - hamma baxtsiz
xodisaga uchraganlar
tomonidan yo‘qotilgan ish kunlari soni; P - shu davrda
baxtsiz xodisaga uchraganlar soni. Shuni aytib o‘tish
kerakki, bu ko‘rsatkich haqiqiy og‘ir
jarohatlanish
belgilarini ko‘rsata olmaydi,
chunki uning tarkibiga
nogironlik va o‘lim bilan tugagan baxtsiz xodisalar
kiritilmagan, ular alohida hisobga olinadi.
Statistika usulini ikkiga bo‘lib
karash qabul
qilingan: guruh va topografik usullardir.
Guruh usuli.
Statistik usulning tarkibiy qismi
hisoblanadi va baxtsiz
xodisalarning bir xil
sharoitlarda va ayrim belgilari bilan (masalan vaqti
va
sodir
bo‘lgan
joyi,
baxtsiz
xodisaning
xususiyatini va x.k.) guruh
xolida takrorlanishini
aniqlash imkoniyatini beradi.
