Evtektik məhlulların fiziki xassələri
Duz məhlulunun adı
|
Məhlulda duzun miqdarı, %
|
Məhlu
lun sıx lı ğı, kq/l
|
Evtektikin əri mə tem pe ra tu ru, C
|
Ərimə is ti liyi, kCoul/kq (kkal/kq)
|
Kalium sulfit
|
6,5
|
-
|
-1,5
|
-
|
Maqneziumhidrosulfit
|
19,0
|
-
|
-3,9
|
243(58,2)
|
Sink hidrosulfit
|
27,2
|
1,25
|
-6,5
|
213(50,8)
|
Kalium xlorid
|
19,7
|
1,15
|
-11,1
|
301(71,9)
|
Ammo nium xlorid
|
18,7
|
1,06
|
-15,2
|
286(68,4)
|
Ammo nium nitrat
|
36,9
|
-
|
-18,5
|
241(57,5)
|
Natrium xlorid
|
22,4
|
1,17
|
-21,2
|
236(56,4)
|
Maqne zium xlorid
|
20,6
|
-
|
-33,6
|
-
|
Kalsium xlorid
|
29,9
|
1,28
|
-55
|
213(50,8)
|
Ka lium yodid
|
31,5
|
-
|
-65
|
-
|
Evtektik məhlul (qatışıqlar) zerotor adlanan xüsusi çənlərdə don durulur.
Quru buzla soyutmada (bərk karbon) aşağı temperaturu almaq müm kündür. Bərk karbonu karbon qazından alırlar.
Atmosfer təzyiqi altında bərk karbon soyudulacaq mühitin is ti liyini qəbul edərək sublimasiya edir, yəni bərk haldan qaz halı na ke çir. Yaranan buxarın temperaturu -78,9C olduqda sublima si ya is tiliyi 574 kCoul/kq (137 kkal/kq) olur.
Soyuducu maşınlar soyuqluğu uzun müddət istehsal edə bi lir lər. Eyni işçi maddə maşında dövr edərək dövrü proses ye rinə yetirir. Maşınla soyutma proseslərində müxtəlif işçi ci sim lə rin aşağı temperaturlarında qaynayan tərkiblərdən istifadə olu nur. Belə tərkiblər ammonyak, freonlar, karbon, kükürd anhidridinə və bir çox maddələrə malikdirlər.
Aşağı temperaturun alınması üçün qazların sıxılmasının dros sel lənməsinə (sürətlənməsinə) əsaslanan soyuducu tsikllərdən is ti fadə edilir.
Drossellənmə prosesi kanalın qəfildən sıxılması halında baş ve rir və bu, qazın təzyiqinin azalması ilə müşahidə olunur. İdeal qaz lardan fərqli olaraq drossellənmə zamanı real qazların tem pe ra turu dəyişir. Drossellənmə zamanı real qazların temperaturunun də yişmə halı drossellənmə effekti və ya Coul – Tomson effekti ad lanır.
Demək olar ki, bütün qazlar drosselənmə zamanı adi tem pe ra tur şəraitində soyudulur, çünki onların inversiya temperaturu yük səkdir (800K-dan yuxarı). İstisna olaraq hidrogen Ti=200K və helium Ti=30K təşkil edir.
Burulğanlı soyutma effekti sadə quruluşlu boruda – burulğanlı bo ruda, onu ixtira edən Rankanın adı ilə bağlı olan Ranka bo ru sun da və ya burulğanlı soyuducularda yerinə yetirilir.
Burulğanlı boru deşikli diafraqma ilə iki hissəyə bölünmüş si lindrik borudur (şək.1.3).
|
