188
uyushmalari tavsiyalari asosidagi o‘ta keng polosali modulyatsiyalash
UWB (Ultra-Wideband) texnologiyalarini ishlatilishiga asoslangan
butun simsiz interfeyslar seriyasidan bir standart hisoblanadi. UWB
asosidagi barcha simsiz interfeyslar IEEE802.15.3
spetsifikatsiyalar
asosidagi Open System Interconnection (OSI) modelining kanal va
fizik darajalar protokollarini birga tashkil etishga ega [25].
5.2- jadval
ZigBee aloqaning asosiy texnik parametrlari
Xususiyatlari/Funksiya
Xarakteristika
Aloqa turi
Radioto‘lqinlar
Chastotalar diapazoni
868, 902 va 2400 MGs
Kanallar soni
2,4 GGs (16 ta kanallar), 915 MGs (10
ta kanallar) va 868 MGs (1ta kanal)
Batareyaning xizmat
ko‘rsatish muddati
100 dan 1000 gacha va undan ortiq
kunlar
Uzatish usuli
Direct Sequence Spread Spectrum
(DSSS) to‘g‘ri ketma-ketlik usulida
spektrni kengaytirish
Ulanish vaqti
30 ms
Uzatish quvvati
1 mVt
Ma’lumotlarni uzatish tezligi 250 Kbit/sgacha
Ishlash masofasi
70 mgacha
Tarmoqdagi uzellar soni
65 536 (64-bitli manzillar), 264 (16-
bitli manzillar)
Ma’lumotlarni himoyalash
128 bitli kalit uzunligili AES algoritmi
bo‘yicha shifrlash
Manzillashtirish
MAS darajadagi noyob 64-bitli manzil,
qo‘shimcha 16-bitli manzil (PAN-ID)
UWB bu qisqa 10 metrlargacha masofalarga, yuqori o‘tkazish
qobiliyatli (480 Mbit/sgacha) va past iste’mol quvvatli ma’lumotlarni
uzatish uchun mo‘ljallangan simsiz texnologiya hisoblanadi. UWB
radiokanallari bo‘yicha ma’lumotlarni uzatishda
ortogonal tashuvchi
chastotalar bo‘yicha multiplekslash (OFDM, Orthogonal Frequency
Division
Multiplexing)
texnologiyasi
bir
necha
chastotalar
diapazonlari bilan birgalikda ishlatiladi, bu chastotalar keng
diapazonlarining ishlatilishini talab qiladi. O‘tkazish
keng polosalari
189
simsiz lokal interfeyslarni tashkil etishda oldin ko‘rib chiqilgan
Bluetooth texnologiyasidagi tezliklarga cheklashlarni chetlab o‘tishga
imkon beradi. SHuning uchun UWB bu yuqori sifatli multimediali
kontentni, masalan videooqimni simsiz uzatish uchun echim
hisoblanadi. Lekin UWB texnologiyaning afzalliklaridan biri shundan
iboratki, u boshqa simsiz texnologiyalar
uchun halaqitlarni hosil
qilmaydi, chunki modulyatsiyalashning o‘ziga xos tamoyili va
tashuvchi chastotaning yo‘qligi signalni butun spektr bo‘yicha oddiy
fon halaqitalar sathlaridan oshmaydigan “oq shovqin” ko‘rinishida
o‘ziga xos keng polosali “chaplanishiga” olib keladi.
Ma’lumotlar paketlari USB 2.0 tranzaksiyalari tamoyili bo‘yicha
shakllantiriladi va endi TDMA (Time Division Multiple Access) vaqt
bo‘yicha kanallar ajratiladigan ko‘p tomonlama ulanish protokoli
yordamida tashiladi. 4 MGs o‘tkazish
polosasidagi har bir OFDM-
uzatish 100 ta ma’lumotlar paketlarini o‘z ichiga oladi. Paketlar
formati har qanday ma’lumotlarni uzatish tezligi uchun o‘zgarishsiz
qoladi. Oltita paketlar 1,875 mks davomiylikdagi asosiy paketni
shakllantiradi, u keyinchalik aniq ma’lumotlar bitlariga o‘zgartiriladi.
Standart 53,3 Mbit/s, 106,7 Mbit/s va 200 Mbit/s ma’lumotlarni
asosiy almashlash tezliklarini, 80 Mbit/s, 160 Mbit/s, 320 Mbit/s, 400
Mbit/s va 480 Mbit/s opsional tezliklarni qo‘llaydi. Texnologiyaning
yana bir afzalligi
trafikni deyarli oniy, masshtablanuvchanligi, ya’ni
qurilmalar
orasidagi
masofaga
bog‘liq
ravishda
masshtablanuvchanligi hisoblanadi, tezlik 53,3 Mbit/s dan 480
Mbit/sgacha chegaralarda o‘zgarishi mumkin.
Simli USBlarga o‘xshashlik bo‘yicha, Wireless USB qurilmalari
ulanishda olinadigan o‘z manziliga ega bo‘ladi. Har bir Wireless USB
qurilma bir yoki bir necha aloqa kanallarini qo‘llaydi. Wireless USB
simsiz tarmoq infratuzilmasining asosiy
elementlari konsentrator va
radial liniyalar hisoblanadi. Bunday topologiyada xost-kontroller unga
ulangan qurilmalar orasida ulardan har biriga vaqt intervallari va
o‘tkazish polosasini ajratish bilan istalgan ma’lumotlar almashinuvini
initsializatsiyalaydi. Bog‘lanishlar “nuqta-nuqta” turiga kiradi va
Wireless USB-xost va Wireless USB-qurilma orasida amalga oshiradi.
Unga mantiqiy ulangan qurilmalarli (maksimal 127 tagacha) xost
norasmiy Wireless USB-klasterni hosil qiladi. Wireless USB-
klasterlar minimal o‘zaro halaqitlarli qoplanadigan
fazoviy muhitda
ishlaydi, bu radionurlantiruvchi qurilmalarning umumiy ishlash zonasi
chegaralarida bir necha klasterlarning ishlashiga imkon beradi.
190
5.3- jadvalda Wireless USB aloqaning asosiy texnik parametrlari
keltirilgan.
NFC.
Bu kichik masofalarga ma’lumotlarni simsiz uzatish
texnologiyasi hisoblanadi. Uzatish modeli elektromagnit maydonni
hosil qiladigan qurilma-initsiator va qurilma-nishonni o‘z ichiga oladi.
Qurilma-nishon ham aktiv (masalan, boshqa
mobil aloqa qurilmasi
yoki to‘lov terminali), ham passiv (RFID radio-belgi, kontaktsiz karta
yoki jevakcha) bo‘lishi mumkin. Radio-belgilar va kontaktsiz
kartalarning mavjud formatlari qo‘llanadi [26].
5.3- jadval
Wireless USB aloqaning asosiy texnik parametrlari
