85
=500 nm to‘lqin uzunligiga mos keladi. Quyoshni qora jism
deb qabul qilib, aniqlansin: 1)
Quyoshning energetik
yoritilganligi
ni; 2) Quyoshdan nurlanayotgan
Ф
е
energiya
oqimi;
3) quyoshdan 1
s vaqt ichida nurlanayotgan
elektromagnit
to`lqinlar
(hamma
to ‘lqinlar
uchun)
m
massasini.
YECHISH:
1.
Qora jismning
energetik yoritilganligi Stefan -
Boltsman formulasi orqali ifodalanadi :
. (1)
Nurlanuvchi
yuza
harorati
Vin
siljishi
qonunidan
aniqlanadi
.
T haroratni ifodalab va uni (1) formulaga
qo‘yib, quyidagini olamiz
.
Hisoblash olib borib, quyidagini
olamiz
(2)
2.
Quyoshdan
nurlanayotgan
Ф
е
energiya
oqimi
Quyoshning
energetik
yoritilganligining
tekisligining
S
yuzasining ko‘paytmasiga teng
(3)
bu yerda r- Quyosh radiusi.
,
va
larni qiymatlarini (3)
formulaga qo‘yib va hisoblashni olib borib, quyidagini olamiz
3. Quyoshdan 1 s vaqt ichida nurlanayotgan elektromagnit
to‘lqinlar massasini (hamma uzunliklar uchun) massa va
86
energiyaning
proportsionallik
qonunini
qo ‘llab
topamiz. 1 s baqt ichida nurlanayotgan e lektromagnit to‘lqinlar
Ф
е
energiya oqimi (nurlanish quvvati) ni vaqtga ko‘paytmasiga
teng
. O‘z navbatida
, bu yerdan
Ushbu formula bo‘yicha hisoblash
olib borib quyidagini
topamiz
6-masala
Qora jism nurlanish spektri ga energiyaning maksimumlari
to‘g`ri kelgan to‘lqin uzunligi
0.58
µm ga teng.
yaqinidagi
nm intervalga mos keluvchi
energetik
yoritilganlikning
maksimal
spek tral
zichligini
aniqlang.
YECHISH:
Yoritilganlikning
maksimal
spektral
zichligi
Kelvin
haroratining beshinchi darajasiga proportsional va quyidagi
formula bilan ifodalanadi.
,
Vin siljishi qonunidan haroratni
T bilan ifodalaymiz
bu yerdan
. (1)
Olingan harorat ifodasini (1) formulaga qo ‘yib, quyidagini
topamiz
87
,
C
qiymatlari
SI
tizimida
ko‘rsatilgan,
bunda
to‘lqin
uzunligining
birlamchi intervali
m. Masalaning shartiga
ko‘ra, to‘lqin uzunligining itervali
1 nm mo‘ljallangan
yoritilganlikni energetik spektral
zichligini hisoblash talab
etiladi, shuning uchun
C ning qiymatini
SI tizimida yozamiz va
to‘lqin uzunligini berilgan interval uchun yozamiz
(2) formula bo`yicha hisoblash natijasi
