10-masala
Bosimi p= 10 µPa,
=500 nm to‘lqin uzunlikdagi
yorug‘likning parallel dastasi qoraytirilgan yuzaga normal
tushmoqda. Quyidagilarni aniqlang: 1) dastadagi fotonlar
kontsentratsiyasi n ni; 2) 1 s da 1 m
2
yuza tekisligiga
tushayotgan n fotonlar sonini.
YECHISH:
Dastadagi fotonlar kontsentratsiyasi
(1)
bu yerda,
– energiyaning hajmiy zichligi Ushbu
formuladan yorug‘lik bosimi aniqlanadi, bu yerda p- qaytish
koeffitsienti, bu yerdan
(2)
(1) tenglamadan
uchun ifodalarni (1) formulaga qo ‘yib,
quyidagini olamiz
93
(3)
Foton energiyasi v chastotaga va o`z navbatida λ yorug‘lik
to‘lqin uzunligiga bog`liq
(4)
(2) formulaga
foton
energiyasi
uchun
ifodani
qo ‘yib,
izlanayotgan foton kontsentratsiyasini aniqlaymiz:
(5)
Qoraytirilgan yuza uchun qaytish koeffitsienti p nolga teng.
(5) formulaga son qiymatlarini qo ‘yib, quyidagini olamiz
2.
1 s da 1 m
2
yuza tekisligiga tushayotgan n fotonlar sonini.
nisbat orqali topamiz.
bu yerda N- t vaqt ichida S yuza tekisligiga tushayotgan
fotonlar soni.
o‘z navbatida
94
Variantlar jadvali.
Variant
raqami
Masalalar raqami
Variant
raqami
Masalalar raqami
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
30
29
28
27
26
31
34
33
32
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
95
MUSTAQIL YECHISH UCHUN MASALALAR
1.
Yuzasi S=4 cm
2
bo‘lgan isitgich tirqishidan t=1 s da
W=22,7 J energiya nurlanadi. Nurlanishni absolyut qora jism
nurlanishiga yaqin deb hisoblab, isitgichning temperaturasi aniqlansin.
2.
Absolyut qora jism temperaturasi t
1
=727
o
C dan t
2
=1727
o
C
gacha o‘zgargan. Bu holatda nurlanayotgan energiya necha marta
o‘zgaradi?
3.
Elektr isitgichning sarf qiluvchi quvvati N= 500 W. Diametri
d = 5 cm tirqish ochiq bo‘lganda uning ichki sirtini temperaturasi
t=727°С quvvatning qanday qismi devorlari orqali sochiladi.
4.
Yer nurlanish tufayli har minutda S=1 m
2
yuzadan W=5,4 kJ
energiya yo‘qtadi. Absolyut qora jism qanday temperaturada shunday
energiyani nurlanganligi tufayli yo‘qotar ekan?
5.
Quyosh sirtidagi temperaturani T=5300 K deb hisoblab,
uning S=1 m
2
yuzasidan t=1 min da qancha energiya nurlanishini
hisoblang. Quyosh absolyut qora jismdek nur chiqaradi deb olinsin.
6.
Uy temperaturasi ( t=20
o
C) da radiusi r= 10 cm bo‘lgan
absolyut Qora sharning nurlash quvvati topilsin.
7.
Absolyut qora jism temperaturasi t=127
o
C. Temperatura
ko‘tarilishi natijasida uning nurlashi 3 marta oshdi. Temperatura
qanchaga ko‘tarilgan.
8.
Nurlanish spektirida energiyaning maksimumga to‘g‘ri
keluvchi to‘lqin uzunlik
o
=0,58 µm jismning energetik nurlanish
qobiliyati R
e
topilsin.
9.
Absolyut qora jismga yaqin bo‘lgan quyoshni nurlanish
spektori, monoxromatik nurlanishini maksimum intensivligi
o
=0,48 µm
96
to‘lqin uzunlikga to‘g‘ri keladi: har sekundda quyosh massasining
kamayishi topilsin. Quyosh radiusi R=7·10
8
m
10.
Yuzasi S=100 cm
2
bo‘lgan kulrang jism har minutda
W=2,0·10
4
J energiya nurlatadi. Jism temperaturasi T=1000 K.
Jismning yutilish koeffesiyenti topilsin.
11.
Absolyut qora jismning monoxromatik nurini maksimum
intensivligi
o
=0,6 µm to‘lqin uzunlikga to‘g‘ri keladi. Jismning
temperaturasi va uning intensivligi topilsin.
12.
Absolyut qora jismning nur chiqarish qobiliyati
.
bo‘lganda, uning temperaturasi T topilsin.
13.
Eritish pechining tirqishidan nurlanish energiya oqimi
Ф=34 W. Agar tirqish yuzasi S=6 cm
2
bo‘lsa pech temperaturasi
topilsin.
14.
Agar eritish pechning temperaturasi T=1,2 kK bo‘lganda
yuzasi 8 cm
2
teng ko‘rish tirqishdan t=1 min da nurlanayotgan energiya
miqdori topilsin.
15.
Temperaturasi T=1000 K bo‘lgan absolyut qora jismning
S=1 cm
2
yuzasidan t=1 min. da nurlanish energiyasi hisoblansin.
16.
Absolyut qora jism nurlanishning maksimum energiyasi
=0,6 µm to‘lqin uzunlikga to‘g‘ri keladi. Jism temperaturasi T topilsin.
17.
Absolyut qora jismning nurlanish spektorini 1 nm ga to‘g‘ri
keluvchi energetik nurlanganligini maksimal spektral zichligi (Q) max
hisoblansin. Jism temperaturasi T=1 K.
18.
Silius
yulduzining
yuqori
qatlamini
temperaturasi
T=10000 K. Uning S=1 km
2
yuzasidan nurlanayotgan energiya oqimi
aniqlansin.
97
19.
Jism temperaturasi radiasion perometr bilan o‘lchanganda
T
rad
=1,4 kK ga teng chiqqan, ammo uning haqiqiy temperaturasi
T=3,6 kK kulrang jismning yutish qobiliyati A topilsin.
20.
Agar ko‘zga ko‘rinuvchi yorug‘lik sohasida, absolyut qora
jismning monoxromatik nurlanishning intensivlik maksimumi qizil
chegaradan ( 0,76 µm) binafsha ( 0,38 µm) gacha surilsa uning
temperaturasi qanchaga o‘zgarishi topilsin.
21.
Nurlanishi absolyut qora jism nurlanishiga to‘g‘ri keluvchi
quyoshni nur chiqara olish qobiliyatining maksimumi 0,48 µm to‘lqin
uzunlikga to‘g‘ri keladi. 1,0 m
2
quyosh sirtidan bir sekundda qanday
miqdorida energiya nurlanadi?
22.
Ayusolyut qora jismni integral nurlanishning quvvati
5,5
10
7
W nurlanishning maksimumi to‘g‘ri keluvchi to‘lqin uzunlik
=0,56 µm ga teng. Nur chiqarayotgan sirtni yuzasi topilsin.
23.
Absolyut qora jism nurlanishning maksimum intensivligi
1,0 µm to‘lqin uzunligi to‘g‘ri keladi. Agar jismning integral nurlanish
intensivligi to‘rt marta ortgan bo‘lsa, intensivligi maksimumi qanday
to‘lqin uzunlikka suriladi?
24.
Qotayotgan qalay nurlanishning integral intensivligini
absolyut qora jism nurlanishning integral intensivligiga nisbati 0,60.
qalayning S=1,0 m
2
yuzasidan 1,0 sekundda qancha energiya nurlaydi.
Uning temperaturasi ( 232
o
C).
25.
Absolyut qora jism temperaturasi 2000 K. Agar ikkinchi
absolyut qora jismni maksimal nurlanishiga to‘g‘ri keluvchi to‘lqin
uzunlik birinchi jismni mos to‘lqin uzunligidan 0,5 µm ga kichik bo‘lsa,
ikkinchi jismning temperaturasi aniqlansin.
| 