3-cü cədvəlin tərtibinə aid izahat.
1.  tezliyinin u variyanta hasili, yəni sağ yuxarı küncdə tezliyin qiyməti daxil olan damaya yazılır. Məsələn, birinci sətrin sağ yuxarı künclərindəki damalarda 4(-2) = -8; 6(-1) = -6 hasilləri yazılmışdır.
2. Bir sətrdə sağ yuxarı küncdə yerləşən damalardakı bütün ədədləri toplayıb və onların cəmini həmin sətrin “U sütununa” yerləşdirirlər. Məsələn, birinci sətr üçün u = -8+(-6) = -14.
3. Nəhayət v variantını U-ya vurub və alınan hasili “vU sütununun” uyöun damasında yazırlar. Məsələn, cədvəlin birinci sətrində v = -2, U = -14, deməli, vU = (-2)·(-14) = 28.
4. “vU sütununun bütün ədədlərini toplayıb, axtarılan  cəminə bərabər  cəmini alırlar. Çəsələn, 3-cü cədvəl üçün  ; deməli, axtarılan cəm  .
Nəzarət üçün analoji hesablama sütuna görə aparılır:  hasilini tezliyin qiyməti yerləşən damanın sol aşağı küncündə yazırlar; bir sütunun sol aşağı küncündə yerləşən bütün ədədləri toplayıb və onların cəmini “V sətrində” yerləşdirirlər; nəhayət, hər bir u variantın V-yə vurub və nəticəni axırıncı sətirdəki damaya yazıllar.
Axırıncı sətrin bütün ədədlərini cəmləyib axtarılan  cəminə bərabər olan  cəmini alırlar. Məsələn, 3-cü cədvəl üçün  , deməli, 
Axtarılan, seçmə korrelyasiya əmsalını tapaq:
 .
 və  addımlarını (ixtiyari iki qonşu variantlar arasındakı fərg) tapaq:
C1 = 30, C2 = 36 olduğunu nəzərə alaraq  və  i tapaq:
 və  tapaq:
Tapılmış qiymətləri (*) münasibətində yazaraq, axtarılan Y-ın X-ə nəzərən düz xətt reqressiya tənliyini alırıq:
və ya nəhayət:
3. Əyrixətli korrelyasiya.
Reqressiya tənliyinin qrafiki əyri xətdirsə, onda korrelyasiya əyrixətli adlanır. Xüsusi halda, ikinci tərtib parabolik korrelyasiya olduqda Y-ın X-ə nəzərən seçmə reqressiya tənliyi aşağıdakı kimidir:
Naməlum A, B, C parametrlərini aşağıdakı sistem tənliklərdən (məsələn, Qauss üsulu ilə) tapılar:
 (*)
Anoloji olaraq X-ın Y-ə nəzərən seçmə reqressiya tənliyi tapılır
 .
Y-ın X-ə nəzərən korrelyasiyasının gücünü qiymətləndirmək üçün seçmə korrelyasiya nisbətindən istifadə olunur (qruplararası orta kvadratik meylin Y əlamətinin ümumi orta kvadratik meylinə nisbəti)
və ya başqa işarələrlə
 .
Burada
burada n – seçmə həcmi (bütün tezliklərin cəmi); nx ədədi X əlamətinin x qiymətinin tezliyi; ny ədədi Y əlamətinin y qiymətinin tezliyi;  ədədi Y əlamətinin ümumi ortası.
Analoji olaraq X-ın Y-ə nəzərən seçmə reqressiya nisbəti
təyin olunur.
| 