|
Mühazirəçi: f r. e n., dosent Q. Ü. Ağayev Ədəbiyyat: Ağayev Q.Ü., Cəfərov M. B. Fizika kursu. Bakı, 2016
|
| bet | 33/91 | | Sana | 30.12.2019 | | Hajmi | 11,54 Mb. | | #6524 | | Turi | Mühazirə |
Diffuziya
Qazın hər hansı həcmində sıxlığın qeyri-bircinsliyi olduğunu fərz edək və sıxlıq OX istiqamətində azalır. (məs: O nöqtəsində buxarlanmada olan maye var).  səthindən qədər solda və sağdakı sıxlıqları və işarə edək (>).
 (- molekulun kütləsi)
Olduğindan  olur, yəni molekulların konsentrasiyası OX oxu istiqamətdə sıxlıqla bərabər azalır.
Köçürmə tənliyində daşınan kiziki kəmiyyətin molekulun kötləsi olduğunu (yəni  ) nəzərə alaq. Onda:
 olur
Burada  - diffuziya ilə zamanda səthinə perpendikulyar istiqamətdə daşınan qazın kütləsidir.
Deməli  b\rabərdir.
 işarə etsək alırıq ki,
Bu ifadə diffuzuya tənliyi adlanır. Burada D mütənasiblik əmsalı diffuziya əmsalı adlanır, 
 olduqda  yəni, diffuziya əmsalı  -dan  -də sıxlıq qradiyentinin  qiymətində köçürülən qazın kütləsinə bərabərdir.
 və  olduğundan ( ) diffuziya əmsalı qazın növündən (M) və onun halından (P və T) asılıdır. Normal şəraitdə oksigen üçün  olduğundan  qiumətdə olur.
İstilik keçirməsi
Fərz edək ki, qazın hər hansı həcmində temperatur (T) OX istiqamətində azalır. səthindən məsafələrdəki temperaturları və işarə edək ( ) işarə edək. Qaz molekulunun kinetik enerjisi  olduğundan  olur. Ona görə temperaturun azalması istiqamətdə enerji, deməli  istilik miqdarında, daşınması üstünlük təşkil edəcəkdir. Bu halda daşınan fiziki kəmiyyət molekulunun enerjisidir, yəni  . Onda  olduğunu hesab etmək olduğundan alırıq ki:
 
Bundan başqa  zamanda səthindən perpendikulyar istiqamətdə daşınan isyilik miqdarıdır (daxili enerjidir). Onda köçürmə tənliyindən alırıq.
 Burada  işarə etsək  alırıq.
Bu ifadə istilik keçirmə tənliyi, yaxud Furye qanunu adlanır.
- istilik keçirmə əmsalıdır. 
 olarsa  , yəni istilik keçirmə əmsalı vahid səthdən, vahid zamanda  temperatur qradiyentində köçürülən istilik miqdarına bərabərdir.
 ,  . Onda  təzyiqdən asılı deyil, deməli  -da təzyiqdən asılı deyil.
Oksigen üçün normal şəraitdə  ,  ,  ,
Onda  olur.
|
| |
