• Mövzu № 20 Dəyişən cərəyan
  • Dəyişən cərəyanın dövrəsində müqavimət. Kvazistasionar cərəyanlar.
  • Mühazirəçi: f r. e n., dosent Q. Ü. Ağayev Ədəbiyyat: Ağayev Q.Ü., Cəfərov M. B. Fizika kursu. Bakı, 2016




    Download 11,54 Mb.
    bet58/91
    Sana30.12.2019
    Hajmi11,54 Mb.
    #6524
    TuriMühazirə
    1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   91

    Maqnit sahəsinin enerjisi

    Məlumdur ki induktivliyi olan konturda cərəyan sıfırdan hər hansı bir qiymətinə qədər artdıqda, konturda öz- özünə induksiya e.h.q.-si yaradır. Verilən anda cərəyan şiddəti -ə bərabər olduqda öz- özünə induksiya e.h.q.-in yaratdığı güc bərabər olur. zaman müddəti ərzində görülən iş maqnit sahəsinin enerjisinə bərabərdir:



    Bi ifadəni inteqrallayaq

    Bu cərəyanı axan və induktivliyə malik olan konturun maqnit sahəsinin enerjisidir. Maqnit sahəsinin enerjisini sahəni xarakterizə edən kəmiyyətlərlə ifadə edək.

    Fərz edək ki, baxdığımız elektrik konturu sonsuz,uzun (çox uzun) solenoiddir. Onda

    Olduğundan solenoid daxilindəki maqnit sahəsinin enerjisi

    Burada - solenoid həcmidir.



    olduğundan maqnit sahəsinin həcmi sıxlığı üçün alırıq:

    Sıxlığı tapa bilərik



    Mövzu № 20

    Dəyişən cərəyan

    1. Dəyişən cərəyanın dövrəsində müqavimət. Kvazistasionar cərəyanlar.

    2. Dəyişən cərəyan dövrəsində induktivlik.

    3. Dəyişən cərəyan dövrəsində tutum.

    4. Dəyişən cərəyan dövrəsi üçün Om qanunu.

    5. Dəyişən cərəyan dövrəsində iş və güc. Cərəyan və gərginliyin effektiv qiyməti.

    Dəyişən cərəyanın dövrəsində müqavimət. Kvazistasionar cərəyanlar.

    Sabit cərəyan üçün olan Om və Kirxhof qanunları dəyişən cərəyan və gərginliyin ani qiymətləri üçün də ödənilə bilər, bu şərtlə ki, onların dəyişməsi zəif olsun. Elektromaqnit həyacanlanması elektrik dövrə boyunca işıq sürətinə bərabər sürətlə yayılır. Əgər elektromaqnit həyacanlanması zamanında elektrik dövrəsinin ən uzaq nöqtəsinə verilərsə və bu zaman ərzində cərəyanın şiddəti çox zəif dəyişərsə, onda cərəyanın ani qiyməti dövrənin bütün en kəsiyi boyunca demək olar ki, dəyişməz qalacaq. Bu şərti ödəyən cərəyan kvazistasionar cərəyan adlanır. Belə kvazistasionar cərəyanın ani qiyməti üçün Om və Kirxhof qanunları ödənilir.

    Dəyişən cərəyan dövrəsində R müqaviməti qoşulduqda müqavimətdən axan (kvazistasionarlıq şərti ödənməklə) cərəyan Om qanununa əsasən :



    - bərabərdir.

    Burada - cərəyanın amplitud (maksimal) qiymətidir. Beləliklə cərəyanda gərginlik kimi qanunu ilə tezliyi ilə dəyişir.



    Hər hansı bir istiqaməti seçib, onu cərəyan oxu adlandırıb bu istiqamət boyunca cərəyan vektorun uzunluğunu qeyd edək. Cərəyan və gərginlik eyni fəzada rəqs etdiklərindən gərginlik vektoru da cərəyan oxu istiqamətində yönələcək.

    Cərəyan və gərginlik vektorları çoxluğu verilmiş dövrənin vektor diaqramını yaradır.




    Download 11,54 Mb.
    1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   91




    Download 11,54 Mb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Mühazirəçi: f r. e n., dosent Q. Ü. Ağayev Ədəbiyyat: Ağayev Q.Ü., Cəfərov M. B. Fizika kursu. Bakı, 2016

    Download 11,54 Mb.