|
To‘ldiruvchi, Aniqlovchi va Hol ularning ifodalanishi
|
| bet | 5/27 | | Sana | 02.12.2023 | | Hajmi | 0,86 Mb. | | #109478 |
Bog'liq Mundarij a kirish I bob. Gap bo‘laklari haqida umumiy ma’lumotla-fayllar.org Reja Diniy va milliy qadriyatlarning tiklanishi-azkurs.org, КРОССВОРД НА ТЕМУ СТОМАТОЛОГИЯ, ingliz tili yakuniy, 7 t amaliy fizika, 6 amaliy mashgulot, 5 amaliy, 8-Mavzu, Muslim 0123, Axborot-texnologiyalari-Kadirov (1), Malumotlar bazasi fanidan Mustaqil ish (1), Polynomial, глоссарий, aiahhashhshsshhshshsgsg, psixologiya mustaqil ish1.2. To‘ldiruvchi, Aniqlovchi va Hol ularning ifodalanishi.
Gapning biror bir bo‘lagiga boshqaruv yo‘li bilan bo\lanib, uning ma’nosini to‘ldirib keluvchi gap bo‘lagi to‘ldiruvchi deb ataladi.
Boshqaruvchi sozning talabiga ko‘ra to‘ldiruvchi biror kelishikda (qaratqichdan tashqari) bo‘ladi yoki ko‘makchi bilan keladi.
Masalan:
U olim va fozil odamlar bilan suhbatlashishdan zavqlanar edi. (M.Osim). Bilim manbai-kitobni seving.
Birinchi misolda to‘ldiruvchi (odamlar bilan) ko‘makchi bilan, ikkinchisida (suhbatlashishdan) chiqish kelishigi bilan kelib, kesimga boshqaruv yo‘li bilan bog‘langan. Ikkinchi gapda esa to‘ldiruvchi (kitobni) tushum kelishigi bilan ifodalangan.
To‘ldiruvchi egaga, aniqlovchiga, boshqa bir to‘ldiruvchiga ham bo‘lanib kelishi mumkin. Bunday hol ko‘pincha ega aniqlovchi, to‘ldiruvchining sifatdosh va harakat nomi bilan ifodalanganida ro‘y beradi.
Masalan:
1. To‘diruvchining egaga bog‘lanib kelishi
Gulni sevgan tikanni ham sevadi.
2. To‘ldiruvchining aniqlovchiga bo‘lanib kelishi
Betga aytganni zaxri yo‘q.
3. To‘ldiruvchining to‘ldiruvchiga bo‘lanib kelishi
Direktorimiz musobaqaga qatnashganlarni qzg‘in tabrikladi.
To‘ldiruvchilar odatda, ot, olmosh, harakat nomi, son, sifat, sifatdosh bilan ifodalanadi:
Ot bilan: ifodalanishi.
Qarsak ikki qo‘ldan chiqadi. (maqol)
Ochiq gapir, so‘zingni anglat.
Olmosh bilan: ifodalanishi.
Supa ustida o‘tirib choy ichayotgan Saodat opa voqeani undan surishtira boshladi. (S.N.).
Qiz kim bilandir so‘zlashib borardi. (O).
Harakat nomi bilan ifodalanish.
Yo‘lchi chindan ham nay chalishni bilar edi. (O).
Son bilan ifodalanishi.
Yigirmani ikkiga bo‘lsak, o‘n bo‘ladi.
Sifat bilan ifodalanishi.
Mardni mehnat engolmas. (maqol).
Qocjoqqa shavqat yo‘q, qo‘rqoqqa hurmat. (maqol).
Sifatdosh bilan ifodalanishi.
Qo‘rqqanga qo‘sh ko‘rinibdi. (maqol).
Ayrilganni bo‘ri er. (maqol).
To‘ldoruvchilar birikma holiday ham ifodalanadi.
|
| |
