80
takomillashtirish borasida olg’a qo‘yilgan qadam bo‘lgan. Shuning uchun ham
finikiy yozuvi juda tezlik bilan boshqa xalqlar orasida ham tarqalgan. Bu
jarayon miloddan avvalgi 9-asrdan boshlangan. Hozirgi kunda bizga ma’lum
bo‘lgan harf-tovush tizimidagi yozuvlarning beshdan to‘rt qismidan ko‘prog’i
finikiy yozuvidan kelib chiqqan. Harf-tovush yozuvining muhim afzalligi uning
kam miqdordagi, ya’ni 20-30 atrofidagi belgilar bilangina ish ko‘ra olishidir.
Harf-tovush yozuvi dunyo xalqlari orasida juda
tez tarqalgan va bu jarayon,
asosan, o‘zlashtirish, u yoki bu tilning xususiyatini hisobga olgan holda
moslashtirish yo‘li bilan bo‘lgan.
Hozirgi vaqtda jahon aholisining taxminan to‘rtdan uch qismi harf-tovush
yozuvidan foydalanadi. Lotin asosida aholining 30%, slavyan-krill yozuvidan
10%, arab yozuvidan 10%, hind yozuvidan 20% aholi foydalanadi.
O‘rta
Osiyodagi xalqlar, jumladan, o‘zbek xalqi turli yozuvlardan
foydalanib kelgan.
Bu yozuvlar avesto, pahlaviy, urxun-yenisey (runik), turkiy
(uyg’ur), sug’d, arab, kirill, lotin yozuvlaridir.
Afsuski, yozuv og’zaki til(nutq)ni aynan aks ettira olmaydi.
Agar yozuv
shunday xususiyatga ega bo‘lganda, imlo qoidalariga, talaffuz mezonlariga
mutlaqo ehtiyoj qolmagan bo‘lardi.
