86
boshlab chapdan o‘ngga qarab yozilishi joriy qildilar. Yunon alifbosi 24
harfdan iborat bo‘lib, Jahrnning ko‘pgina tillari alifbosi, jumladan, lotin,
slavyan, arman, gruzin, got tillarining alifbosi o‘z asosini yunon alifbosidan oldi.
Avesto yozuvi. (Zand yozuvi ham deyiladi). III-IV asrlarda paylaviy
yozuvi asosida ixtiro qilingan va Avesto kitobini yozish qo‘llangan. Unda 48
ta harf va 3 ligatura (birlashgan harflar) mavjud edi. Ushbu yozuv Avestoni
bexato va to‘g’ri o‘qish uchun ixtiro etilgan. Avesto yozuvi sosoniylar
zamonida “din-dabira”, ya’ni diniy matnlarni sabt etish uchun yaratilgan yozuv
nomi bilan yuritilgan.
Pahlaviy yozuvi. III asrda oromiy yozuv asosida yaratilgan. Raylaviy
tilining qadimiy kotibalari yozuvda bitilgan. Ushbu yozuv 22 alomatdan iborat
edi. Keyinchalik tez yozish (kursiv) usuli qo‘llanilgach alomatlar miqdori 14-15
ta bo‘ldi. Pahlaviy yozuvida faqat uzun unlilar o‘z alomatiga ega edi. Ushbu
yozuv o‘ndan chapga qarab yozilar edi.
Lotin yozuv. Eramizdan avvaldi 403- yildan boshlab Afinada klassik grek
alfaviti qo‘llana boshlandi. Ushbu alfavitda hammasi bo‘lib 24 ta harf bo‘lib,
undan 7 tasi unli, qolganlari undosh tovushlarni ifoda etgan. qarbiy grek yozuvi
asosida lotin yozuvi paydo bo‘lgan bo‘lsa, sharqiy grek yozuvi asosida kiritilsa,
gruziya va arab alfavitlari yaratilgan.
Ko‘p o‘tmay lotin yozuvi qarbiy Evropada keng tarqala boshlandi. XVI
asrda kelib qog’oz yaratildi va kitob nashri yo‘lga qo‘yildi. Bu omil ham lotin
yozuvining keng tarqalishiga sabab bo‘ldi.
Hozirgi zamon yozuvlaridan 70 tasi (bundan 30 tasi Evropa, 20 tasi
Osiyo, 20 tasi Afrikada yashovchi xalqlarga taalluqli) lotin yozuviga asoslangan.
