96
birgalikda juda keng qo‘llaniladi. Arxitekturali loyihalarda ham
plotterlarning tutgan o‘rni beqiyosdir.
Peroli plotterlar (pen plotter).
Bu – vektorli tipdagi
elektromexa nik qurilmalar bo‘lib, peroli qurilmalarga, odat-
da, grafik tasvirlarni AutoCAD kabi
vektorli dasturiy tizim-
lar chiqaradi. Peroli plotterlar tasvirni yozuvchi elementlar,
umumiy qilib aytganda perolar yordamida yaratadi, vaholang-
ki, bunday elementlarning suyuq bo‘yoq
turi bilan bir-biridan
ajralib turadigan bir necha turi mavjud. Yozuvchi elementlar
bir marta va ko‘p marta (qayta to‘ldirib ishlatilishi mumkin
bo‘lgan) ishlatiladigan bo‘ladi. Pero yozish bog‘lamasining
harakatlanish erkinligining bitta yoki ikkita darajasiga ega
bo‘lgan ushla gichiga mahkamlanadi.
Peroli plotterlarning ikki turi mavjud: 1) planshetli,
bunda
qog‘oz siljimaydi, pero esa tasvirning butun yuzasi bo‘yicha erkin
harakatlanadi; 2) barabanli (yoki o‘ramli) – bularda pero koordi-
nataning bitta o‘qi bo‘ylab
harakatlanadi, qog‘oz esa transportli
valning qamrovi hisobiga (odatda friksionli) boshqa o‘qi bo‘ylab
harakatlanadi. Harakatlanish katta shovqin yaratuvchi qadamli
(ko‘pchilik plotterlarda) yoki chiziqli elektr dvigatel yordamida
amalga oshiriladi. Vaholangki barabanli
plotterlarda axborot-
ni chiqarish aniqliligi planshetli plotterlarga nisbatan pastroq, u
ko‘pchilik vazifalarning talablarini qondiradi. Bu plotterlar ancha
ixcham va o‘ramdan kerakli o‘lchamdagi varaqni avtomatik tarzda
kesib oladi, bu esa ularning bozordagi o‘rnini anchagina ko‘tarib
yubordi (A3 formatdagi plotterlar, odatda, planshetli).
Peroli plotterlarning farqlanuvchi hususiyatlaridan
biri ularning
olinayotgan tasvir sifatining yuqoriligi va rangli yozish elementla-
ridan foydalanib, yaxshi rang uzatishdir. Afsuski, chizish jarayo-
nini optimallashtirishga urinishlar va tezkor mexanikaga qaramay,
ularda axborot chiqarish
tezligi uncha katta emas; axborot tashuv-
chi – siyoh juftligini tanlash muammosi ham mavjud.
