116
7-bob
. aXBoroTNI aKS ETUvchI TIZIMLar
7.1. Monitorlar va videoadapterlar
Hozirgi vaqtda kompyuter monitorlarining rivojlanishi eng
yuqori cho‘qqini
zabt etdiki, apparat ta’minotini sinchiklab
o‘rga nish zamon talabi bo‘lib qoldi. Sekin ishlaydigan video-
adapter hatto tezligi katta bo‘lgan kompyuterning ishini ham
sekinlashtiradi. Monitor va videoadapterning noto‘g‘ri
birikmasi
nafaqat belgilan gan masalani to‘laqonlik bilan bajarish imkonini
bermaydi, balki foydalanuvchining ko‘rish qobiliyatining pa-
sayishiga ham olib keladi.
Kompyuterning axborotni aks etuvchi tizimi ikkita asosiy
komponentdan tashkil topgan.
Monitor (displey),
odatda, suyuqkristalli
ekran yoki elektron-
nurli trubkaning oldi paneli ko‘rinishida bo‘ladi, ammo
keng formatli televizor ham,
LCD va DLP texnologiyasidan
foydalanuvchi plazmali panel va proektor ham bo‘lishi mumkin.
Videoadapter
(grafik adapter yoki videokarta) ko‘pchilik
tizimlarda tizimli plataning razyomlaridan biriga o‘rnatiladigan
kengaytirish platasi ko‘rinishida bo‘ladi. Ba’zi bir tizimlarda u
tizimli plata ichiga joylashtirilgan yoki
uning mantiqiy tizimli
mikrosxemalar to‘plamiga kiritilgan bo‘ladi, ammo bunday
kompyuterlarni ham unumdorligi yuqori bo‘lgan AGP,
PCI yoki
PCI-Express videoadapterlari bilan jihozlash mumkin.
Odatda, monitor ikkita asosiy texnologiyadan biriga asosla-
nadi: suyuqkristalli displey LCD (Liquid Crystal Display) yoki
elek tron – nurli trubka CRT (Cathode-Ray Tube). Proektorlar
LCD yoki DLP (Digital Light Processing – yorug‘likka
raqamli
ishlov berish) texnologiyasiga asoslanadi.
117
Hozirgi vaqtda ham matnli (matnli ish tartibida), ham grafik
(grafik ish tartibida) axborotni aks etuvchi universal tipdagi disp-
leylar ishlab chiqarilmoqda.
Monitorlarni ishlab chiqarishning asosiy variantlarini ko‘rib
chiqamiz.
