138
Isbot qilishda quyidagilar taqiqlanadi:
1) shaxslarning hayoti va sog‘lig‘i uchun xavfli
bo‘lgan yoki ularning sha’ni va qadr-qimmatini kamsi-
tuvchi xatti-harakatlar sodir etish;
2) zo‘rlik, po‘pisa qilish, aldash va qonunga xilof
boshqa yo‘llar bilan ko‘rsatuv,
tushuntirish, xulosalar
olishga, eksperimental harakatlarni bajarishga, hujjatlar
yoki buyumlar tayyorlanishiga va berilishiga erishish;
3) tungi vaqtda, ya’ni kech soat 22-00 dan ertalab
soat 6-00 gacha tergov harakatlari olib borish. Tayyorla-
nayotgan yoki sodir etilayotgan jinoyatning oldini olish,
jinoyat izi yo‘qolishiga yoki gumon qilinuvchining qo-
chib ketishiga yo‘l qo‘ymaslik, eksperiment jarayonida
tekshirilayotgan hodisaning holatini qaytadan tiklash za-
rurati bo‘lgan hollar bundan mustasno.
Tergov yoki sud harakatlari jarayonida olib qo‘yila-
digan narsalar va hujjatlar tegishli bayonnomalarda aniq
ko‘rsatiladi. Shu bilan birga narsa yoki hujjat egasiga
bayonnoma nusxasi yoki uning ko‘chirmasi topshirilib,
tilxat olinadi. Ishga aloqasi bo‘lmagan
narsa va hujjatlar
qonuniy egasiga darhol qaytariladi. Fuqarolar saqlashi
taqiqlangan narsa va hujjatlar yo‘q qilinadi yoki ularni
saqlashga vakolati bo‘lgan va ularni tasarruf etadigan
muassasalar yoki tashkilotlarga beriladi.
So‘roq qilish
Surishtiruvchi yoki tergovchi guvohni, jabrlanuv-
chini, gumon qilinuvchini va ayblanuvchini surish-
tiruv, dastlabki tergov o‘tkaziladigan joyda yoki so‘roq
qilinuv chi qayerda bo‘lsa, o‘sha joyda, sud esa sud mu-
hokamasi yuritilayotgan joyda so‘roq qiladi.
So‘roqning
umumiy davom
etish
vaqti bir
kunda sakkiz
soatdan osh-
masligi lozim.
Dam olish va
ovqatlanish
uchun berila-
digan bir soat
tanaffus bu hi-
sobga kirmaydi.
139
Surishtiruvchi, tergovchi va sud so‘roq qilish oldi-
dan so‘roq
qilinuvchidan uning familiyasi, ismi va otasi-
ning ismini, tug‘ilgan vaqti (yili, oyi, kuni) va tug‘ilgan
joyini, yashash joyi va ish joyini, mansabi, mashg‘ulot
turi, ma’lumoti, oilaviy ahvolini, sudlanganligi yoki
sudlanmaganligini aniqlashi hamda bu ma’lumotlarni
jinoyat ishidagi yoki so‘roq qilinuvchining shaxsiy huj-
jatlaridagi ma’lumotlar bilan solishtirib ko‘rishi yoxud
so‘roq qilinuvchi o‘zini kim deb tanishtirgan bo‘lsa, ay-
nan o‘sha shaxs ekanligiga boshqa yo‘llar bilan ishonch
hosil qilishi lozim.
So‘roq qilinuvchi ish
yuritilayotgan tilni biladimi,
u qaysi tilda ko‘rsatuv bera olishi mumkinligini ham
aniqlashtirishi lozim.
So‘roq qilinuvchining shaxsi aniqlangandan keyin
unga Jinoyat-protsessual kodeksida nazarda tutilgan
huquq va majburiyatlari tushuntiriladi. Bu huquq va
maj
buriyatlar tushuntirilganligi so‘roq bayonnomasi
yoki sud majlisi bayonnomasida qayd etiladi.
So‘roq qilinuvchining ko‘rsatuvlari raqamlar yoki
xotirada saqlanishi qiyin boshqa ma’lumotlarga taalluqli
bo‘lsa, u so‘roq jarayonida o‘zidagi yoki ishga qo‘shib
qo‘yilgan hujjatlardan yoxud boshqa yozuvlardan foy-
dalanishi mumkin.
So‘roq qilinuvchiga so‘roq qilish jarayonida o‘zida-
gi hujjatlar va boshqa yozuvlarni o‘qib eshittirishga rux-
sat etilishi mumkin.
Surishtiruvchi, tergovchi va sud so‘roq qilinuvchi-
dan so‘roq qilish jarayonida u
foydalanayotgan hujjatlar
va boshqa yozuvlarni talab qilishi, ularni keyin qaytarib
berishi yoki ishga qo‘shib qo‘yishi mumkin.
O‘n olti yoshgacha bo‘lgan guvoh yoki jabrlanuv-
chini so‘roq qilish qonuniy vakili yoki katta yoshdagi
yaqin qarindoshi, pedagog yoki jabrlanuvchining vakili
ishtirokida ularning roziligi bilan o‘tkaziladi. Ko‘rsa-
Voyaga yet-
magan
gumon
qilinuvchini,
ayblanuvchini
so‘roq qilishga
ketgan umumiy
vaqt kun davo-
mida, dam olish
va ovqatlanish
uchun bir soatlik
tanaffusni
hisob-
ga olmaganda,
olti soatdan osh-
masligi kerak.
140
tilgan shaxslar so‘roq qiluvchining ruxsati bilan guvoh
yoki jabrlanuvchiga savollar berishlari mumkin.
Voyaga yetmagan gumon qilinuvchi va ayblanuv chi
himoyachi ishtirokida so‘roq qilinadi.
So‘roq qilish chog‘ida surishtiruvchining, ter-
govchining ruxsati bilan voyaga yetmaganning qonuniy
vakili ishtirok etishi mumkin.
Himoyachi va qonuniy vakil gumon qilinuvchiga va
ayblanuvchiga savollar berishga haqli. So‘roq oxirida
himoyachi va qonuniy vakil bayonnoma bilan tanishish
va u haqda o‘z mulohazalarini bildirishga haqlidir.
