ulug'laydi hamda «Aql insonning piri komili, murshidi yagona-
sidir. Ruh ishlovchi, aql boshlovchidir» deb yozadi.
Muallif o'z fikrini aniqroq va ravshanroq anglashi uchun
shunday deb aytadi. «Hayvonlar o'zlariga bo'laklar
tarafidan
qiladurg'on zulm va jabrlarni shox, tish,
tirnoqlari ila qayta-
rurlar. Lekin inson aql idroki soyasida o'ziga keladurg'on zarar
va zulmlardan saqlanur. Yer yuzidagi hayvonlarni asir qilib,
bo'ynidan bog'lab iplari uchini qo'llariga bergan insonlarning
aqlidir».
Maktabgacha ta'lim yoshdagi bolalarga ta'lim berish g'oyasi
birinchi bo'lib chet el pedagogikasida chex pedagogi
Yan Amos
Komenskiy (1592-1670} tomonidan yaratilgan. U ona rah
barligida 6 yoshgacha bo'lgan bolalarga ta'lim-tarbiya ber
ish mumkinligini ko'rsatib berdi. Shu davrda bolani yoshi-
ni e'tiborga olgan holda kishi o'rganishi lozim bo'lgan hamma
narsaga o'rganish lozim deydi. Demak, maktabgacha yoshdagi
bolalarga, ya'ni biz ta'lim-tarbiya beradigan bolalarga har to
monlama bilim, ko'nikma va malakalarni singdirishimiz mum
kin. U 19 bo'limdan iborat maktabgacha ta'lim
dasturini tuz-
di. Y.A.Komenskiy «Onalar maktabi» kitobida kichik bolalarni
ta'lim-tarbiyasiga, o'qish metodikasiga katta e'tibor bergan.
Children develop ideas and concepts at very young ages th at
help them m ake sense of their w orlds. Learning is not the tran sfer
of new inform ation into an em pty recep tacle; it is the building of
