|
Namangan Institute of Engineering and Technology
Pdf ko'rish
|
| bet | 117/693 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 15,56 Mb. | | #228860 |
Bog'liq ТўпламNamangan Institute of Engineering and Technology
nammti.uz
10.25.2023
Pg.105
SHamol g’ildiragining o’zgarmas aerodinamik ko’rsatkichlarida uning aylanish chastotasi
shamolning tezligiga va tezyurishlikka proportsional va diametrga teskari proportsional yuqorida
aytib o’tilganidek shamol g’ildiragi ishlab chiqaradigan quvvat uning lopastlar soniga bog’liq emas.
Ammo, (5) formulaga kiruvchi koeffitsient qiymati – g’ildirakning tez yurishi, formasi va lopastlar
soniga bog’liq. Bu ma’noda SHEU quvvati shamol g’ildiragining lapastlar soniga bog’liq.
SHamol g’ildiragining ishlash momenti maxsus aerodinamik profilga ega, lapastlarga paydo
bo’luvchi aerodinamik kuch hisobiga hosil bo’ladi.
Bu jarayon paytida fizikaviy ma’nosi samalyotning qanoti bilan havoli oqim bilan o’tishiga
o’xshash bunday holda qanot ostida ko’tarilgan bosim zonasi hosil bo’ladi, uning ustida esa, qarama-
qarshi pasaygan bosim zonasi bo’lsa ko’tarma kuchini r hosil bo’lishi bilan asoslanadi, u esa shamol
g’ildiragi ustida aylanishi mamentiga aylanadi. Shamol energiyasi
SHamol havoning Yer yuzasida notekis qizishidan hosil bo’ladi. Bunda issiq havo qatlami
yuqoriga, sovuq qatlami patga almashadi.
Oxirgi 10 yillardan Jahonda shamol energetikasi (SHE) ulkan rivojlanishga ega bo’ldi. O’rtacha
yillik SHE qurilmalari (SHEQ) quvvati 32 % dan yuqori bo’ldi.
Hozirgacha hech bir energetika sohasi bunaqa darajada rivojlanmagan. 1- jadvalda SHEQ
geografik taqsimlanishi keltirilgan. Bunda SHEQ nominal quvvati 1 MVt va undan ortiq bo’lgani
hisobga olingan. Ilg’or o’rinlarda Yevropa mamlakatlari va AQSH egallaydi, chunki bu geografik
manzillarda SHE rivojlantirishga 1980 yildan boshlab ahamiyat berilla boshlangan. Rivojlanayotgan
mamlakatlarda ham bu energiya turiga katta e’tibor qaratilmoqda, chunki u mamlakatlarda yoqilg’i
energetika resurslarining kamligi yaqqol isbotlangan.
SHamol parametrlarini har bir region uchun aniqlashda va undan samarali foydalanishda
shamol energetik kadastri ishlab chiqiladi. Asosiy SHEK xarakteristikalariga quydagilar kiradi:
shamol o’rtacha yillik tezligi va uning sutkali darajasi;
tezlik qaytalanuvchanligi, uning xili va parametrlari;
shamolning maksimal tezligi;
shamol davrisining taqsimlanishi va energetik tinch davr davomiyligi;
shamol solishtirma quvvati va energiyasi;
region shamol energetik resurslari.
SHamol resurslari iqlim ma’lumotlarini o’rtacha shamol tezligi kattaliklarini statik tahlil asosida
olinadi va ularni standart anemometr balandligi keltiriladi (Yer sathidan 10 m).
SHamol noteksligini har birj oy uchun aniqlashda mahalliy ta’sirlarni orografiya, g’adir-budirlik,
do’nglik-pastlik, uning ochiqligi, dengiz sathidan balandligi va boshqalar hisobga olinib, shamol
kuchiga va yo’nalishiga ta’siri o’rganiladi.
|
| |
