Namangan Institute of Engineering and Technology
nammti.uz
10.25.2023
Pg.104
ular arzonroq, osonroq va elektr energiyani rotorning ancha past
aylanish chastotasida olish
mumkin.
Shamol energiyasini ishlatish printsipi oddiy harakatlanuvchi shamol oqimi,
suv oqimiga
o’xshab, dvigatelning harakatlanuvchi qismiga ta’sir etib, uni aylanishiga majbur etib va elektr
tokining generator rotoriga hosil qilgan tokni yuboradi.
Ko’ndalang kesishma G’ bilan havo oqimining energiyasi:
2
2
mv
Э
(1)
Havodagi sekundli og’irligi t, kg/s uning plotyusti R kg/m
3
, G’kesishmasi orqali o’tuvchi tezlik
bilan v, m/s.
F
v
m
(2)
(2)ni (1)ga qo’ygandan so’ng havo oqimi bilan keltirib chiqaruvchi quvvat qiymatini olamiz.
F
v
N
3
2
1
(3)
SHEUsi bilan
keltirib chiquvchi quvvat, havo oqimi bilan keltirib chiqaruvchi,
mexanik
energiyaning elektr energiyasiga aylanishi (generator reduktorida) bilan bog’liq quvvatdan farq
qiladi, yana shamol oqimining energiya yo’qolishlarining shamol g’ildiragidagi lopastlarining u bilan
o’zaro ta’sirida ham.
F
v
N
3
000
,
21
81
,
9
= 0,0049
F
v
3
(4)
Oxirgisi shamol energiyasini ishlatish koeffitsienti
bilan ataluvchi orqali aniqlanadi. (4) da G’
maydoni shamol g’ildiragining
diametri orqali D,m ko’rsatib, shamol energetikasi qurilmasining
quvvatini olamiz, kVt.
г
р
D
v
N
2
3
00385
.
0
(5)
Bu yerda:
р
,
г
-generator va reduktor F.I.K.
Ideal qanotli shamol g’ildiragi uchun maksimal yetarli kattalik N.E. Kukovskiy bo’yicha 0,593 ga
teng.
SHunday qilib, (5)dan ko’rinib
turibdiki, SHUE ning quvvati tezlikning kubiga propartsional
holda o’zgaradi va shamol g’ildiragining lopastlar soniga bog’liq emas.
Ammo yer yaqini chegarali qatlamidagi shamol tezligi o’zgarmas
emas va yer yuzasi
balandligining o’sib borish darajasi bo’yicha ko’payadi.
2
0
0
)
(
V
V
h
h
(6)
Bu o’zgarish odatda darajali bog’liqlik bilananiqlanadi:
Bu yerda _- darajaning o’lchamsiz ko’rsatkichi, uning qiymati esa shamol tezligi, atmosferaning
qattiqligi va yuzaning g’adur-budurligiga (o’rtacha 1/5ga teng deb olinadi) bog’liq.
SHamol tezligining o’zgarishi bilan darajali qonun va shamol energiyasi bo’yicha o’zgaradi.
Bunda shamol energiyasi uning kubiga proportsional holda o’zgargani uchun daraja ko’rsatkichi 3_ga
teng.
SHamol g’ildiragining muhim xarakteristikasi bu tez yurishlik, u lopast elementining aylanma
tezligining shamol tezligi nisbati bilan aniqlanadi:
V
R
n
R
(7)
- burchak tezligi rad/s; R – shamol g’ildiragi radiusi, m
Bunda –
burchak tezligi, rad/s; R – shamol g’ildiragining radiusi, m.
