|
Qattiq kavsharlar bilan qoviyalashBog'liq Чилангарлик ўқув услубий қўлланмаQattiq kavsharlar bilan qoviyalash. Mustahkam va issiqqa chidamli birikmalar hosil
qilish uchun qattiq kavsharlar bilan qoviyalanadi. Qoviyalash quyidagi bosqichlarda bajariladi.
Qoviyalanadigan buyum, masalan, tsilindrsimon chiviq yaxshilab tozalanib, uning oksid
qoplamalari olib tashlanadi, moysizlantiriladi, keyin ko’rsatilganidek gira jag’lariga qisib
egovlanadi. Moslashtirilgan sirtlarga flyus surkaladi va qoviyalanadigan yuzaga mis plastinani
qo’yib, uni yumshoq sim bilan mahkamlanadi. Tayyorlangan detallarni qoviyalash lampasi
yoki elektr pechda qizdiriladi. Kavshar erigach, detalni o’tdan olib, uni shunday ushlash
kerakki, kavshar chokdan oqib tushmasin. Keyin detal sovutiladi. Uni suvda sovutish uchun
plastinani olib tashlash kerak, aks holda birikmaning mustahkamligi kamayishi mumkin.
Qoviyalashning boshqa usulida tayyorlangan detalni qizdirib o’nga bur sepiladi keyin
yana qizdirib jez yoki mis simni eritib chokka quyiladi. Qoviyalangan detal sovugach, uni
suvda yuvib, quruq latta bilan artib quritiladi, chokdagi ortiqcha kavsharlar qumqog’oz bilan
jilvirlab olib tashlanadi.
Qalaylash, kavsharlash va ularni bajarishda sanitariya gigena va xavfsizlik texnikasi
talablari
Qalaylash. Detallarni sirtini yupqa qilib metall qatlami bilan qoplashga qalaylash deb
ataladi. Odatda, detallarni koviyalashga tayyorlash maqsadida qalaylanadi, ayrim hollarda
metallarni zanglashdan saqlash uchun ham qalaylash mumkin. Qalaylashda detalga flyus
surkab, ustidan qalay quyiladi, bunda qalay detal sirtida yupqa parda hosil qiladi. Detal siridagi
qalayi pardasini poluda deb ataladi. Ular kavsharlar singari tayyorlanadi. Poluda sifatida qalayi
va uning qotishmasidan foydalanish mumkin.
Sirtni qalaylashga tayyorlash. Sirtni qalay bilan qoplash uchun uni cho’tka bilan
tozalab, moyini ketkazib xurushlanadi. Ishlov berishdan oldin buyumni toza suv bilan yuvish
kerak (ishni tezlashtirish maqsadida yuvishda qum, pemza va ohak ishlatiladi).
Notekisliklarni yumaloq charx tosh bilan tekislasa bo’ladi. Sirtni kimyoviy usulda
tozalash uchun kaustik sodaning suvdagi eritmasini (1 l suvga 10 gr soda) metall idishda
qaynatib, o’nga buyumni 10-15 minut solib qo’yiladi. So’ngra detalni issiq suvda yuvib,
quritiladi.
Elimlash. Mashina detallari, qurilish konstruktsiyalari va boshqa buyumlarni yelimlab
biriktirish ham mumkin. Yelimlangan birikmalar suv va moy o’tkazmaydi, yuqori darajada
germetik, titrash va zarblarda bardoshli bo’ladi. Yelimlab biriktirish parchinlash, payvandlash,
kavsharlash bilan biriktirish usullarining o’rnini bosa oladi. Yelimlab biriktirish turli usullar
yordamida amalga oshiriladi.
Har xil turdagi yelimlovchi moddalar bo’lib, ular orasida BF yelimi eng ko’p tarqalgan.
Bu yelimlar BF-2, BF-4, BF-6 va boshqa rusumlarda ishlab chiqariladi.
|
| |
