|
- 61 -
Koviya choklarining turlariBog'liq Чилангарлик ўқув услубий қўлланма- 61 -
Koviya choklarining turlari. Qoviyalanadigan buyumlarga qo’yiladigan talablarga
muvofiq qoviya choklari 3 turga bo’linadi:
mexaniq mustahkamlikka ega bo’lgan (germetik bo’lishi shart emas) mustahkam
chok;
choklari tutashgan, germetik, jips chok;
mustahkamlik va germetiklikni ta’minlaydigan jips-mustahkam chok.
Yumshoq va qattiq kavshvrlar bilan qoviyalash
Yumshoq kavsharlar bilan koviyalash. Yumshoq kavsharlar bilan koviyalashning
kislotali va kisltasiz usullari bor. Kislotali usulda xlorli tsink yoki texnik kislotadan flyus
sifatida foydalaniladi. Bunday koviyalashdan keyin sirtning zanglashi ehtimoldan holi emas.
Kislotasiz koviyalashda tarkibida kislota bo’lmagan kanifol, terpentin, stearin, koviyalash
pastasida foydalangan holda toza choklar hosil qilish mumkin.
Yumshoq kavsharlash jarayoni, koviyani tayyorlash, kavsharni eritish, koviyalash,
chokni sovutish va tozalash operatsiyalarini o’z ichiga oladi.
Buyumni koviyalashga tayyorlash. Mustahkam va toza chok hosil qilish uchun
koviyalanadigan joyni iflosliklar, zang, moy va oksid parda (plyonka)lardan tozalandi, aks
holda kavshar choklarga kirib borolmaydi. SHuning uchun ishlov beriladigan sirtni tozalab
yuvish, moyini ketkazish va yaxshilab quritish kerak.
Mexaniq tozalash deganda buyum sirtidagi zanglarni qumqog’oz, egov. Metall cho’tka,
silliqlash toshlari bilan tozalashni tushunmoq lozim.
Kimyoviy yo’l bilan detalni ishqorli vannada yuvish eng sodda va smrali usuldir. Bu
holda vena ohagini maydalab, suvda bo’tqa holatiga keltirib detalning sirtiga surkaladi. Keyin
uni yaxshilab yuvilsa buyum butunlay moysizlanadi.
Buyumni organik eritmalarda moysizlantirish. Detal sirtidagi moy qatlamini, qo’l
yetmaydigan ichki sirt, teshiklar ichidagi moyni atseton, benzol, skipidar, benzin, metil va etil
spirtlari bilan tozalab moysizlantiriladi.
Kimyoviy so’ndirish usuli detal sirtidagi oksid pardalar (plyonka)ni moysizlantiruvchi
vositalar bilan ketkazib bo’lmaydigan taqdirda qo’llaniladi. Bu usulda detal oltingurgut yoki
fosforli kislotalarga botirib tozalanadi.
|
| |
