Kerakli asbob va qurilmalar: Elektron (JW-1) tarozi, stakan, ingichka
uchli idish, shtativ, har xil turdagi suyuqliklar va yordamchi aslahalar.
Nazariy qism Suyuqlik sirtidagi molekulalarga ichki molekulalar tomonidan suyuqlik
ichiga yo’nlagan kuch ta’sir qiladi. Shuning uchun suyuqlik sirtida sirt tarangligi
hosil bo’lib u doim suyuqlik yuzasini qisqartirishga intiladi. Ayni paytda
suyuqlikka shu sirtni saqlab turuvchi sirt taranglik kuchi ta’sir qiladi. Bu kuchning
kattaligini quyidagicha tasvirlash mumkin:
L F
(1) Bunda L sirt peremetri; α sirt taranglik koeffitsiyenti. Sirt taranglik
koeffitsiyenti deb sirtning birlik chegarasiga to’g’ri keladigan kuchga aytiladi va u
N/m da o’lchanadi. Faqat bitta tomchi uchun sirt taranglik koeffitsiyentini topishda
α·L kuch bitta tomchining og’irlik kuchiga tenglashadi.
g m L 0
(2) Bunda m
0
bitta tomchining massasi L suyuqlik tomadigan kapilyar nay
uchining ichki aylanasi uzunligi, ya’ni parametri. Bitta tomchining massasi m
0
ni
topish uchun n ta tomchining massasio tomchilar soniga bo’linadi.
n m m
0
(3) Shunday qilib, kapilyarlarning ichki perimetri L=πd ekanligini hisobga
olsak, (12.2) ni quyidagicha yozish mumkin:
g n m d
(4) Bunda suyuqlikning sirt taranglik koeffitsiyenti α topiladi.
nd mg
(5)
