Navoiy davlat pedagogika instituti fizika-texnologiya fakulteti fizik praktikum fanidan

 
LABORATORIYA ISHI№7 
 
QUYOSH KOLLEKTORINING EFFEKTIVLIGINI ISSIQLIK 
IZOLYATSIYASINING FUNKSIYASI SIFATIDA ANIQLASH 
Ishning maqsadi: Quyosh kollektorining harorat koeffitsiyentini issiqlik 
izolyatsiyasi bilan va usiz o’lchashni hamda quyosh kollektorining effektivligini 
baholashni o’rganish. 
Kerakli jihozlar: Quyosh kollektori, quvvati 1000 W bo’lgan, och tusli 
cho’g’lanma lampa, suv nasosi, boshqariladigan past kuchlanishli transformator, 
uzunligi 100 sm bir juft kabel (qizil/sariq), Mobil CASSY, NiCr-Ni harorat datchigi, 
po’latli o’lchash poloskasi, taymer (sekundomer), V shaklidagi shtativ asos va turli 
balandliklardagi shtativ ustunchalar, multi qisqichlar, universal tutgich, plastik 
stakan, diametri va uzunligi turlicha bo’lgan silikon quvurlar, bevosita ulagich. 
 
Nazariy qism 
Quyosh kollektori quyosh radiasiyasini yutadi va o’zini hamda to’ldirilgan 
suvni qizdiradi. Quyosh kollektorining effektivligi (η) suv yutgan issiqlik 
energiyasi (∆Q) ning kollektorga tushayotgan radiatsion energiya (∆Ε) ga nisbati 
bilan o’lchanadi: 
𝜂 =
Δ𝑄
Δ𝐸
(3.1) 
Bu ifodadagi suv yutgan issiqlik energiyasi (∆Q) ni cm∆t va radiatsion 
energiya 
𝛥𝐸 ni esa P·t orqali ifodalab, (1) tenglikni quyidagicha yozish mumkin: 

𝜂 =
𝑐𝑚Δ𝑡
𝑃𝑡
 
 
 
 
 
 
(3.2) 
Bu yerda c – suvning solishtirma issiqlik sig’imi, m suvning massasi, ∆t – 
temperaturalar farqi, P – cho’g’lanma lampaning quvvati, t – o’lchashlar 
o’tkaziladigan vaqt oralig’i. 
Kollektor atrof muhitga nisbatan issiqroq bo’lganda, u atrof muhitga 
nurlanish, konveksiya va issiqlik o’tkazuvchanlik orqali issiqlik ajratadi. Shu 
yo’qotishlar sababli kollektorning effektivligi kamayadi. Tajribada suyuqlikning 
majburiy sirkulyasiyasi nasos yordamida amalga oshiriladi. Sistema (kollektor, 
quvurlar va bak) tomonidan yutilgan issiqlik energiyasi asosan suvda 
mujassamlashganligi uchun quyosh kollektorining harorati juda yuqori bo’lib keta 
olmaydi. 
Tajribalarda quyosh kollektori issiqlik izolyatsiyasi bilan hamda usiz 
qo’llaniladi. Bunda bakda suvning haroratviy xarakteristikalari o’lchanadi. 

Download 2,89 Mb.