|
Niyazova n. A, Ximmataliyev
|
| bet | 36/78 | | Sana | 16.02.2024 | | Hajmi | 2,91 Mb. | | #157845 |
Bog'liq DZwWQ1RQ5RjXoFIzijQp7faOQzd17hCLJY0v7gEQ Tarmoq topologiyasi.
Tarmoq topologiyasi (tuzilishi, konfiguratsiyasi) odatda tarmoq kompyuterlarining bir-biriga nisbatan joylashishi va aloqa liniyalari orqali bog'lanish usuli sifatida tushuniladi. Global tarmoqlarda ulanishlarning tuzilishi
odatda, foydalanuvchilardan yashiringan va har bir seansda unchalik ahamiyatga ega bo’lmagan aloqa o'z-o'zidan amalga oshirilishi mumkin.
Topologiya asbob–uskunalarga qo'yiladigan talablarni, ishlatiladigan kabelning turini, almashinuvni boshqarishning eng maqbul va eng qulay usullarini, ishonchliligini, tarmoqni kengaytirish imkoniyatlarini aniqlaydi. Tarmoq foydalanuvchisi kamdan-kam hollarda topologiyani tanlashi kerak bo'lsa ham, asosiy topologiyalarning xususiyatlari, ularning afzalliklari va kamchiliklari to'g'risida bilish kerak.
Tarmoqning uchta asosiy topologiyasi mavjud:
Shina (bus)–barcha kompyuterlar parallel ravishda ulangan bitta aloqa liniyasi. Har bir kompyuterdan ma'lumot bir vaqtning o'zida boshqa barcha kompyuterlarga uzatiladi (3.3-rasm).
3.3-rasm. "Shina" tarmoq topologiyasi.
"Shina" topologiyasi bu kompyuterlarning tarmoq uskunalari, shuningdek barcha abonentlarning tarmoqqa kirishdagi teng huquqlarini anglatadi. Shinadagi kompyuterlar ma'lumotni faqat navbat bilan uzatishi mumkin, chunki bu holda aloqa liniyasi yagona hisoblanadi. Agar bir vaqtning o'zida bir nechta kompyuter ma'lumot uzatsa, u (nizo, to'qnashuv) natijasida buziladi.
"Shina" topologiyasida aniq markaziy narsa yo'q barcha ma'lumotlar uzatiladigan abonent, bu uning ishonchliligini oshiradi. Shinaga abonentlarni qo'shish juda oddiy va odatda tarmoqda ham ishlashi mumkin. Shinaning muhim afzalligi shundaki, agar tarmoqdagi biron bir kompyuter ishlamay qolsa, sog'lom mashinalar almashishni odatiy tarzda davom ettirishlari mumkin.
Yulduz (star)–har bir kompyuter umumiy kabelga alohida kabel orqali ulanadi (3.4-rasm), bu server sifatida ishlaydigan markaziy kompyuter (faol yoki
haqiqiy yulduz) yoki tarmoq markazida joylashgan markaz (passiv yulduz) bo'lishi mumkin.
3.4-rasm. “Yulduz” tarmoq topologiyasi.
Halqa (ring)–kompyuterlar ketma-ket birlashtiriladi. Halqada ma'lumot uzatish har doim bir yo'nalishda amalga oshiriladi. Kompyuterlarning har biri ma'lumotni faqat bitta kompyuterga uzatadi, undan keyingi navbatdagi zanjirda va faqat kompyuter zanjiridagi avvalgisidan ma'lumot oladi (3.5-rasm).
3.5-rasm. “Halqa” tarmoq topologiyasi.
Halqa–topologiyasida, har bir kompyuterga ikkita aloqa liniyalari ulangan.
Biridan ma'lumot oladi, ikkinchisi esa uzatadi.
Halqaning muhim xususiyati shundaki, har bir kompyuter o'ziga kelgan signalni uzatadi (tiklaydi, kuchaytiradi), ya'ni u takrorlovchi vazifasini bajaradi. Halqa topologiyasida esa aniq aniqlangan markaz yo'q, barcha kompyuterlar bir xil va teng bo'lishi mumkin.
Halqa topologiyasi odatda haddan tashqari yuklarga juda chidamli bo'lib, tarmoq orqali uzatiladigan ma'lumotlarning katta oqimi bilan ishonchli ishlashni ta'minlaydi, chunki u odatda ziddiyatlarga ega emas (shinadan farqli o'laroq) va markaziy abonent yo'q (yulduzdan farqli o'laroq) katta ma'lumot oqimi bilan haddan tashqari yuklanishi mumkin.
Ko'rib chiqilgan uchta asosiy topologiyalarga qo'shimcha ravishda, ko'pincha
"daraxt" tarmoq topologiyasidan foydalaniladi. Uni bir necha yulduzlarning birikmasi sifatida ko'rib chiqish mumkin, va yulduzlarda bo'lgani kabi, daraxt ham
faol, ham haqiqiy, ham passiv bo'lishi mumkin. Faol daraxt bilan markaziy kompyuterlar bir necha aloqa liniyalari birlashishi markazlarida joylashgan, passivida esa uyalar mavjud.
Kombinatsiyalangan topologiyalar ko'pincha ishlatiladi ular orasida eng keng tarqalganlari yulduz-shina va yulduz-halqadir.
|
| |
