O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat texnika universiteti

Download 7,54 Mb. Pdf ko'rish
bet	50/64
Sana	23.05.2024
Hajmi	7,54 Mb.
	#250961

1 ... 46 47 48 49 50 51 52 53 ... 64

Bog'liq
147970 (2)

2 guruh
–

bu xalqa va vtulka shakldagi pokovkalardir (3.57-rasm).
Pokovkalarning shakl o’zgarishi qisman cho’ktirish va teshik xosil qilish bilan
amalga oshiriladi va teshish operatsiyasi bilan yakunlanadi. Ko’p xollarda
pokovkalar prutokli zagotovkalardan, oldingi tayanchdan foydalangan holda va
pokovka prutokdan teshish paytida kesib olinadi (teshish va kesib olish
operatsiyalari bir vaqtda bajariladi). Yakuniy, shaklberuvchi va teshish
ariqchalaridan tashqari, boshlang’ich shaklberuvchi – teshuvchi ariqchalari va kesib
oluvchi ariqchalar qo’llaniladi.
1 chi podgrupaga xalqasimon pokovkalar kiradi.
A turidagi pokovkalar silliq silindrik shaklga ega bo’lishadi, shuning uchun
prutokni qayta siqish talab etilmasa, u holda ularni puansonda to’plamsiz o’tishli
shtamplash bilan amalga oshiriladi. Ariqchasi puansonda joylashgan va yopiq
ariqcha matritsada joylashgan pitrasiz shtamplash imkoniyati bor. Pitrasiz
pokovkalarni olish sirpanuvchi puansonda osonlashadi.
B turidagi pokovkalarda xalqaning tashqi konturi silindrik va murakkab ichki
konturga ega. Shuning uchun ichki kontur qanchalik murakkab bo’lsa, teshik xosil
qilish bilan qisman cho’ktirish operatsiyalarining birlashishi shunchalik murakkab
bo’ladi va qo’shimcha shakl berishli o’tishlar talab etiladi.
V turidagi pokovkalar silindrik ichki yuza va murakkab tashqi yuza bilan
farqlanadi. Shuning uchun tashqi konturni xosil qilish ketma – ketligi shaklberuvchi
ariqchaga bog’liq bo’ladi.
G turidagi pokovkalarda murakkab bo’lgan tashqi va ichki konturlar uchun
shaklberuvchi ariqchalarning puansonda ko’p xollarda joylashish imkoniyati yo’q.
2 chi podgruppaga vtulka turidagi pokovkalar kiradi.
A turidagi pokovkalar silliq silindrik shaklga ega. Qalin devorli pokovkalarni
konussimon matritsalarda shtamplash mumkin.
B turidagi pokovkalar flanets va silindrik teshiklarga ega. Bu esa D
1
diametrli
markazlovchi flanetsni birinchi o’tishlarda hosil bo’lishi ta’minlaydi.

187
V turidagi pokovkalar tashqi sirti silindrik va ichi murakkab konturga ega.
Pokovka devori qalinligi o’zgarishi ko’ndalang kesimlar o’zgarishida e’tiborga
olinishi lozim.
3.57-rasm. Gorizontal bolg’alash mashinalarda shtamplanuvchi 2 – chi guruh
pokovkalari:
A – J – pokovka turlari

188
G turidagi pokovkalar ikkita va undan ortiq bo’rtiqlikka va silindrik ichki
yuzaga ega. Bo’rtiqlik pitra bilan birga shakllanadi. Bunda bo’rtiqlik matritsalarda
joylashadi, qolgan qismi esa puansonda deformatsiyalanadi.
D turidagi tashqi va ichki konturlari murakkab bo’lgan pokovkalarni V va G
turidagi pokovkalar uchun keltirilgan qo’llanmaga rioya qilgan holda amalga
oshirish lozim.
E turidagi assimetrik elementlarga va ayrim joylarda bo’rtiqlikka ega bo’lgan
pokovkalarni shtamplash, shu bo’rtiqliklarning konfiguratsiyasi, soni va
joylashishiga qarab amalga oshiriladi. Metall yig’ilishini nosimmetrik soxani
to’lishini ta’minlaydigan ko’ndalang zausenetsni xosil qilgan holda amalga oshirish
mumkin. Faqatgina keyingi ariqchada zausenetsni olib tashlash lozim bo’ladi.
J turidagi pokovkalarning torets yuzasi fason shaklini uning birinchi
o’tishlarida va zausenetsli shtamplash bilan amalga oshirish kerak bo’ladi.
3 chi podgruppa: ikki tomondan teshik xosil qilishlanadigan va tashqi va ichki
yuzalari turli xil konfiguratsiyaga ega bo’lgan pokovkalardir. Bunday pokovkalarni
olish texnologiyasining o’ziga xosligi shundaki, pokovka va prutok yakuniy
ariqchada bir – biridan ajratib bo’lmaydi. Shuning uchun shtamplashda ketingi
tayanchdan foydalaniladi va donali zagotovkani 180° aylantirgan holda qo’llash
kerak bo’ladi.

Download 7,54 Mb.

1 ... 46 47 48 49 50 51 52 53 ... 64

Download 7,54 Mb.

Pdf ko'rish