190
qismidagi kengayish 1 chi guruhning 3 chi podgruppa
pokovkalari kabi xosil
qilinadi. Tashqi diametr bo’ylab trubaning siqilishini radial – siquv va rotatsion –
siquv mashinalarida olib borish maqsadga muvofiq bo’ladi. Pokovkaning
shaklo’zgarish jarayoni siqish va kengaytirish operatsiyalari bilan amalga oshiriladi.
Shtamplash jarayonini ikkita o’tishda amalga oshirish tavsiya etiladi.
Agarda
shtampda ariqchalarning soni ko’proq bo’lsa, u holda trubani qo’shimcha qizdirish
kerak bo’ladi. Barcha o’tishlarda opravka uzunligi deformatsiyalanayotgan
trubaning soxa uzunligidan kattaroq bo’lishi kerak.
1 chi podgruppaga ichi bo’sh bo’lgan pokovkalar kiradi. Bu pokovkalarning
devorlari qalinlashishi qisman cho’ktirish va keyinchalik
ingichkalanish bilan
amalga oshiriladi, agarda shaklo’zgarish jarayoni kengaytirish
operatsiyasi bilan
yakunlanadigan bo’lsa.
A turidagi pokovkalar trubaning kichraygan ichki diametriga ega. Bunday
turdagi kengaytma qisman cho’ktirishda metallni yig’ish uchun qulay hisoblanadi.
B turidagi pokovkalarda esa kengaytma metall yig’ish
uchun uncha qulay
hisoblanmaydi. Shuning uchun bunday pokovkalarni tayyorlash texnologiyasi
murakkab hisoblanadi va to’rttagacha o’tishlarni talab etishi mumkin.
V turidagi pokovkalarda tashqi diametri kengaygan va ichki diametri uzaygan
bo’ladi.
Flanetsga ega bo’lgan G turidagi pokovkalarni bir yoki ko’p o’tishli
qisman
cho’ktira olish imkoniyati V
f
flanets
xajmi va D
o
, D va d o’lchamlaridan kelib
chiqqan holda aniqlanadi.
Truba diametri kichraytirilgan D turidagi pokovkalarning flanetslariga ega. Bu
flanetslarni V turidagi pokovkalarda mavjud bo’lgan
kengaytmani kengaytirish
operatsiyasi va keyinchalik qisman cho’ktirishbilan olish mumkin.
2 chi podgruppa pokovkalar chamasi doimiy devor qalinligiga ega bo’lgan
pokovkalardan iborat. Bu podgruppa pokovkalarini tayyorlash texnologiyasi bundan
oldingi podgruppa texnologiyasidan qisman cho’ktirish asosiy shaklo’zgartiruvchi
operatsiya emasligi bilan farqlanadi.
191
A turidagi pokovkalar siquvchi meridial kuchlanishlar tomonidan amalga
oshiriladigan kengaytirish operatsiyasi bilan olinadi.
B turidagi pokovkalarni olishda konussismon
puanson bilan siqish yoki
xarakatlanuvchi matritsadan foydalaniladi va truba aylantiriladi. Bunday turdagi
pokovkalar uchun optimal bo’lib rotatsion – siqish va radial – siqish mashinalaridan
foydalanish maqsadga muvofiq hisoblanadi.
3.59-rasm. Gorizontal bolg’alash mashinalarda shtamplanuvchi 4 – chi guruh
pokovkalari:
A – F – pokovka turlari
