Kurs ishining maqsadi
:
Eshitishida nuqsoni bo’lgan bolalarni matematika fanini o’qitish
Kurs ishining vazifalari:
Mavzu bo’yicha psixologik, pedagogik, defektologik adabiyotlarni o’rganish va
tahlil qilish
Kurs ishining obyekti:
Eshitishda suqsoni bo’lgan bolalar uchun iqtisoslashtirilgan maktab internatlari
boshlang’ich sinflarda matematika kompetensiyalarini shakillantirish jarayoni
Kurs ishining predmeti
Eshitishida nuqsoni bo’lgan bolalarni matematika kompetensiyalarini shakillantiruvchi
metot va vositalar metodologiyasi.
Tadqiqot metodlari:
Tadqiqot ishlariga oid falsafiy, ilmiy, defektologik, psixo-pedagogik va metodik
adabiyotlardagi ma’lumotlarni nazariy jihatdan tahlil qilish va umumlashtirish.
Maktabgacha tarbiya muasasasida korreksion-pedagogik ish jarayonini kuzatish.
Kurs ishi kirish, 3 bob, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar royxatidan iborat.
6
I BOB ESHITISHDA NUQSONI BO'LGAN BOLALAR MAKTABIDA
BOSHLANG'ICH SINFLARDA MATEMATIK KOMPETENSIYALARNI
SHAKLLANTIRISHNI ILMIY NAZARIY ASOSLARI.
1.1 Eshitishda nuqsoni bo’lgan bolalar maktabida boshlang'ich sinflarda matematik
kompetensiyalarini shakllantirishni ilmiy adabiyotlarda yoritilganligi
"Eshitishda nuqsoni bo’lgan bolalar maktabida boshlang'ich sinflarda
matematik kompetensiyalarini shakllantirish" mavzusini ilmiy adabiyotlarda
o'rganishning ahamiyati juda katta. Bu mavzu ustida ilmiy tadqiqotlar, metodlar va
tajribalar mavjud bo'lib, o'qitish jarayonini tashkil etishda va o'quvchilarning
matematik bilimlarini rivojlantirishda yordam beradi. Quyidagi ma'lumotlardan bir
qancha tegishli adabiyotlar mavjud:
"Eshitishda Nuqsoni Bo’lgan Bolalar Maktabida Boshlang'ich Sinflarda
Matematik Kompetensiyalarini Shakllantirish" mavzusidagi maruzaning ilmiy
adabiyotlarda yoritilganligini tuzish uchun, quyidagi maqbul adabiyotlardan
foydalanish mumkin:"Boshlang'ich Sinflarda Matematik Ta'limi"Bu kitob
boshlang'ich sinflarda matematik ta'limi
muammolariga oid bo'lib,
kompetensiyalarni shakllantirishning amaliy usullarini tushuntiradi"Matematik
Ta'limi: Kompetensiyalarga Asoslangan Yakuniy O’qitish" - Avtor: Jo Boaler va
Lang Chen. Bu ilmiy adabiyot matematik ta'limining
kompetensiyalarga
asoslangan yakuniy o’qitish
prinsiplarini va usullarini o'rganishga yordam
beradi."Bola qiziqish va Matematik" - Avtor: Jo Boaler.
Bu
kitob
bolalarning matematikaga
qiziqishini oshirish va ularni
matematik
kompetensiyalarini rivojlantirishda muvaffaqiyatli usullarni ko'rsatadi. "Bola va
Matematik: IshonchliSayohat"
-
Avtor: Jo
Boaler. Bu kitob
matematikning o'rganish jarayonida ota-onalar va muallimlar uchun yordamchi
bo'lib, boshlang'ich sinflarda matematikning qanday shakllantirilishi va qanday
o'qitishga duch kelish haqida ma'lumotlar taqdim etadi.
"Matematik Ta'limi: Boshlang'ich Sinflar" - Avtor: NCTM (National Council of
Teachers of Mathematics). Bu ilmiy adabiyot matematikning boshlang'ich
sinflarda o'qitilishiga oid modern prinsiplar va metodlar haqida ma'lumotlar beradi.
7
Bu adabiyotlardan foydalanib, "Eshitishda Nuqsoni Bo’lgan Bolalar
Maktabida Boshlang'ich Sinflarda Matematik Kompetensiyalarini Shakllantirish"
mavzusidagi maruzangizni tuzishingiz mumki. Ushbu ishchi o‘quv fan dasturi aqli zaif
bo‘lgan bolalar maxsus ta’lim muassasalarida matematika o‘qitish maxsus metodikasi
kursining umumiy masalalari, ya’ni fanning predmeti, maqsad va vazifalari,
o‘qitishning umumiy va maxsus didaktik tamoyillari, ta’limni tashkil etish shakllari va
ta’limni rejalashtirish vosita va metodlari, shuningdek, aqli zaif va eshitishida nuqsoni
bo‘lgan bolalarga matematikani o‘qitish jarayonida korrektsion-pedagogik ishlarni
olib borish xususiyatlari hamda matematika o‘qitish maxsus metodikasi kursining
xususiy masalalari kabi masalalarini qamraydi.
Matematika o‘qitish maxsus metodikasi kursini o‘qitishdan maqsadi - talabalarda
aqli zaif va eshitishida nuqsoni bo‘lgan bolalarga maxsus ta’lim muassasalarida
matematika o‘qitishning umumiy va xususiy masalalari haqidagi bilim, ko‘nikma va
malakalarni shakllantirish hamda rivojlantirishdan iborat.
Matematika o‘qitish maxsus metodikasi kursi Defektologiya fakulteti talabalarini
kar va zaif eshituvchi bolalar maktablarining boshlang‘ich sinflarda hamda yordamchi
mehnat ta’limi maktablarida matematika o‘qitishni amalga oshirish uchun tayyorlashga
mo‘ljallangan.
Dastur ikki bo‘limdan iborat:
I bo‘lim. Eshitishida nuqsoni bo‘lgan bolalar maktablarida matematika o‘qitish
maxsus metodikasi
II bo‘lim. Matematika asoslari va yordamchi maktabida matematika o‘qitish
maxsus metodikasi
I bo‘lim quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
Eshitishida nuqsoni bo‘lgan bolalar maktablarida matematika fan sifatida
o‘qishning barcha yillarida o‘rganilishi munosabati bilan mazkur kursni har bir
defektolog o‘quv va o‘qishdan tashqari ishlarda uni olib borish uchun bilishi.
II bo‘lim quyidagilarni o‘z ichiga oladi. Matematika asoslari va yordamchi
mexnat ta’limi maktabda matematika o‘qitish maxsus metodikasi kursining maqsadi –
defektolog talabalarga matematika asoslarini o‘rgatish, qaysiki, bu bilimlar ularga
matematika o‘qitish metodikasini ancha ongli o‘zlashtirishga ko‘maklashadi;
8
yordamchi mexnat ta’limi maktab o‘quvchilarining matematik tasavvurlarini tarkib
toptirish xususiyatlarini ochib berish, aqli zaif bolalarning matematik bilim, ko‘nikma
va malakalarni egallashdagi qiyinchiliklarni ko‘rsatish va bu qiyinchiliklarni bartaraf
qilish yo‘llarini topishga yordam berishdan iborat. Matematika o‘qitish maxsus
metodikasi fanida amaliy mashg‘ulotlar multimedia qurulmalari bilan jixozlangan
auditoriyada xar bir akadem guruxga aloxida o‘tiladi. Mashg‘ulotlar faol va interfaol
usullar yordamida o‘tiladi, mashg‘ulot davomida “BBB”, “FSMU” texnologiyasi
mavzuni mustaxkamlashda yaqndan yordam beradi , “Keys-stadi” texnologiyasi
ishlatiladi, keyslar mazmuni o‘qituvchi tomonidan belgilanadi. Ko‘rgazmali materiallar
va axborotlar multimedia qurulmalari yordamida o‘tiladi. Kelgusida insoniyatning
kelajagi fan erishgan va erishayotgan yutuqlardan amalda u qay yo`sinda foydalanishi
bilan belgilanadi. Shu boisdan, fanning kelajak maqsadlari qanday? U inson va uning
faoliyati bilan bog`liq global masshtabdagi – demografik, ekologik, energetik
muammolarni qay tarzda hal etmoqchi, boshqacha aytganda, fanning axloqiy ezgulik
va etik mazmundagi holati qanday, insonparvarmi yoki aksincha ekanligini bilish
bugungi kunning eng muhim vazifalaridan sanaladi1 . Fan, o`zining rivojlanish
jarayonida, inson va uning hayoti bilan bog`liq muammolarga doimiy e’tiborini qaratib,
“inson faktori” doimo uning diqqat markazida bo`lgan. Bunda inson ham biologik, ham
ijtimoiy shaxs sifatida tabiiy hamda ijtimoiy fanlarning obyekti hisoblanadi. Shu
boisdan, planetamiz masshtabida ro`y berish xavfi bo`lgan inqirozlarni faqat texnika
yoki fanning inqirozlari deyish unchalik to`g`ri bo`lmaydi. Chunki ular insoniyatning
kelajagini belgilab, kelgusida organik mavjudotlarning bir turi sifatida “yashab qola
oladimi yoki yo`qmi?” degan masalaga ham oydinlik kiritadi. Shularni e’tiborga
olganda, fanning industrlashtirilishi va texnikalashtirilishiga qaramay, bilishning
obyekti sifatida ijtimoiy hayotda insonning roli vaqt o`tishi bilan tushmay, aksincha,
ko`tarilish tendensiyasiga ega bo`lishi ko`riladi. Shubhasiz, fanning murakkablashgan
texnikasi bu sferadan inson faktorini, uning aktiv faoliyatini siqib chiqara olmaydi,
chunki texnika bunda faqat bilishning vositasi sifatidagina ishtirok etadi.
|
