31
2.Ishlab chiqarish usulini tanlash va asoslash.
Portlandsementni ishlab chiqarish quyidagi tartibda amalga oshiriladi:
a)Xom — ashyoviy moddalarni konlardan qazib
olish va zavodga tashib
keltirish;
b)Xom — ashyoviy aralashmani tayyorlash;
v)Pishirish uchun xom — ashyoviy aralashmani kuydirish va klinker hosil
qilish;
g)Klinkerga gips yoki aktiv mineral qushimchalar qo‗shib tuyish va
portlandsement hosil qilish;
d)Tayyor mahsulotni omborlarga (siloslarga) joylash, saqlash.
Barcha texnologik jaraynlar lozim bo‘lgan tarkibli
va sifatli klinker olishni
ta‘minlashga qaratilgan. Xom — ashyoviy aralashmani tayyorlash belgilangan
nisbatdagi komponentlarni maydalab tuyish va aralashtirishda shundan iboratki, bu
komponentlar o‗rtasida yuz beradigan reaksiyalarni to‗lig‗ini amalga oshishini va
klinkerning bir jinsli bo‗lishini ta‘minlaydi. Xom —
ashyoviy aralashma quruq,
xo‗l va chatishtirilgan usulla bilan chala quruq qilib tayyorlanadi.
Eng keng tarqalgan xo‗l usul xom —ashyoviy moddalarni tuyish va ularni
gomogenlashning soddaligi bilan diqqatni jalb etadi. Bundan tashkari,
bu usulda
xizmatchi xodimlarning ishlashlari uchun eng yaxshi sanitar — gigienik sharoitlar
yaratiladi. Biroq bu usul katta quvvat sarfini talab qiladi. Quruq usul xo‗l usulga
nisbatan katta quvvat sarfini talab qilmaydi va nisbatan katta ustunlikka ega —
kuydirishda issiqlik sarfi 40% gacha kamayadi. Texnologiyasining murakkabligi
hamda ko‗p texnologik asbob —uskunalar talab qilinishi
bu usulning kamchiligi
hisoblanadi.
Biroq texnik — iqtisodiy ko‗rsatkichlar majmuasiga ko‗ra klinker ishlab
chiqarishning quruq usuli xo‗l usulga nisbatan tejamliroqdir. Shu sababli
mamlakatimizda bu usul ancha keng qo‗llaniladi.
