1.3.1- jadval. Har xil grunt turi uchun Rn miqdori
-
Grunt turi
|
Gruntga tushadigan ruxsat etilgan bosim, kPa
|
Kate-goriya
|
Tur
|
1
2
3
4
|
Qum yer:
Kam suvli qumy er
Suv bilan to`yingan qum yer
Tuproq yer
Loy yer
Qum yer:
O`rta kattalikdagi qum yer
Yirik kattalikdagi qum yer
Shag’al yer
Tosh yer
|
200…250
100…150
200...300
100 va undan katta
250...300
350…450
500 gacha
600 va undan katta
|
Poydevor poshnasi yuzasi (m2) mashina staninasi yoki ramasidagi poydevor boltlari teshiklari o`qlari orasidagi masofaning har tomonga qo`shimcha ∆ qo`shish bilan topiladi (1.3.2-rasm):
1.3.2 – rasm. Fundament asosi yuzasini hisoblash sxemasi
F = ( a + 2 ∆ ) · ( b + 2 ∆ ), (1.3.2)
bu erda a va b – poydevor boltlari o`qlari orasidagi masofa, m;
∆ - poydevor tomonlariga qo`shimcha, (∆ = 0,1…0,2 m).
Fundament balandligi H (m):
H= H1+H2 (1.3.3)
Poydevor hajmi quyidagicha topiladi:
V= F∙H , m3 (1.3.4)
Poydevor og’irligi (kN):
Gf = V∙ γ; (1.3.5)
bu yerda γ – poydevor materialining solishtirma og’irligi (beton uchun γ = 12…25 kN/m3
Mashina og’irligini mashina texnik pasportida ko`rsatilgan massasiga qarab topiladi.
Agar hisoblash natijasida yerga ta`sir qiladigan haqiqiy bosim ruxsat etilgan bosimdan kichik bo`lsa, ya`ni P << Rn bo`lsa, unda sharoitga qarab poydevor asosining yuzasi qo`shimcha ∆ hisobidan kichraytiriladi, agar hisoblash natijasida P > Rn bo`lsa, unda poydevor asos yuzasi ∆ ni oshirish hisobiga ko`paytiriladi yoki yer qattiqlashtiriladi.
2-shart. Poydevorni loyihalashda mashina og’irlik markazi nuqtasi va poydevor asosi yuzasining markazi joylashishini e`tiborga olish lozim va ular bir vertikal to`g’ri chiziqda joylashishi kerak. Ekstsentrisitet miqdori (e), ya`ni mashina og’irlik markazi nuqtasidan o`tadigan vertikal to`g’ri chiziqning poydevor asos yuzasi markazidan og’ish qiymati, mashina og’irlik markazi poydevor asosining qaysi tomonida og’gan bo`lsa, o`sha tomon o`lchamining 5 % dan oshmasligi kerak. Agar ekstsentrisitet miqdori bundan katta bo`lsa, poydevor asos yuzasi bo`yicha mashina og’irligi tekis taqsimlanmaydi. Natijada mashina og’irligi o`sha tomonga ko`proq bo`lib, poydevorning shu tomoni cho`kib qolishi va poydevor qiyshayib qolishi mumkin. Bu hol mashina staninasi va boshqa detallariga shikast etkazadi.
|
