Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

V.Darsning jihozi: diktant matni.

VI. Dars turi:_________________________________________

VII. Dars usuli:_______________________________________

VIII.Darsning borishi

IX.Darsning rejasi:

1. Diktant matni bilan tanishtirish.

2. Diktant matnini yozdirish.

Diktant matni bilan o’quvchilar tanishtiriladi. O’quvchilardan konsti- tutsiyamiz haqidagi fikrlari so’raladi. Yozilishi qiyin bo’lgan so’zlar izohlanadi. Shundan so’ng diktant matni yozdiriladi.

Quyida diktant olish uchun matn tavsiya etiladi.

KONSTITUTSIYAMIZ - FAXRIMIZ

Dunyodagi rivojlangan mamlakatlarning ko’pchiligi o’zining Asosiy qonuni - Konstitutsiyasiga ega.

Konstitutsiya lotincha so’z bo’lib, ko’rsatma, tuzilish ma'nolarini anglatadi.

O’zbekiston Respublikasining ham o’z Asosiy Qonuni - Konstitutsiyasi bor. Bu konstitutsiya 1992-yil 8-dekabrda qabul qilingan.

O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi jahondagi eng ilg'or va taraqqiyparvar davlatlar konstitutsiyalari bilan har tomonlama bahslasha oladigan, mukammal tarzda ishlab chiqilgan, Xalqaro andozalarga javob bera oladigan ushbu Konstitutsiya 76 bob, 128 moddani o’z ichiga oluvchi 6 bo’limdan iborat.

Konstitutsiyamizning eng muhim yutuqlaridan biri - jahon konstitutsiyasi tajribasida shu vaqtgacha bo’lmagan hol - unga oila to’g'risidagi alohida bob kiritilganidir.

(«0'zbekiston - jonajon diyor», T.,2001)
X. Lirik chekinish. ( )

XI.MUSTAHKAMLASH:

Baholash:_______________________________________________________

Uyga vazifa: -mashq

IV CHORAK

LEKSIKOLOGIYA

estetik did, estetik ong, ona tilimizga muhabbat, badiiy tafakkur va tasavvurini kamolga yetkazish va barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish.

milliy iftihor, qadriyat sifatida e’tirof etish va uni hurmat qilishga o’rgatish.

Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

Kommunikativ kompetensiya:

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

Dars uslubi: an’anaviy, noan’anaviy (tagiga chizilsin)

Dars jihozi: Darslik, kompyuter, tarqatma materiallar, ko’rgazmali qurollar...

Dars shiori: Tilga ixtiyorsiz, elga e’tiborsiz (A.Navoiy)

Foydalaniladigan adabiyotlar: 1) «Ona tili» 5-sinf uchun darslik.

I. Darsning borishi: a) salomlashish b) navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish

c) kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish

II. O’tgan mavzuni so’rash.

a) individual - tarqatma materiallar, kartochka. b) Frontal (guruh bilan ishlash)

1-topshiriq. Matnni o‘qing. Ma'nosini aytib bering.

Tilimiz nihoyatda boy va rang-barang. Bir tushunchani turfa so‘zlar vositasida ifodalash bilan birga, o‘zingizning turli xil munosabatingizni ham ifodalashingiz mumkin. Masalan: jilmaymoq, miyig‘ida kulmoq, kulmoq, tabassum qilmoq, xaxolamoq, qah-qah otmoq, tirjaymoq, ishshaymoq kabi o‘ndan ortiq so‘zlar orqali kulish holatini ifodalaysiz va shu bilan birga kulayotgan shaxsga o‘zingizning ijobiy yoki salbiy bahongizni berasiz.

Musiqa asboblari, masalan, dutorni olaylik. Dutor o‘zidan turli-tuman ovoz chiqarish imkoniyatiga ega, lekin undan hamma har xil foydalanadi.

Agar ustasining qo‘liga tushsa, u shunday sayraydiki, yurakni sel qiladi. So‘z ham shunday. Uni qanday jilolantirish, qanday sayratish so‘zlovchi mahoratiga bog‘liq. Siz so‘zlardan mahoratli foydalanishni o‘rganing.

Leksikologiya yunoncha lexikos-«lug‘at», logos-«ta'limot» so‘zlaridan olingan bo‘lib, so‘z haqidagi, to‘g‘rirog‘i, so‘z ma'nolari haqidagi ta'limotdir.
475-mashq. Tuyuqni o‘qing, yoz so‘zlarining qanday ma'nolarda kelayotganini tushuntiring. Har biriga bittadan gap tuzing.

Taqdirni qo‘ling bilan yoz, Mehring bilan qishni qilgin yoz, Erkinlikning osmonida uch, Maqsad sari qanotingni yoz.

1. Uning dastxati ... (chiroyli, go‘zal, suluv) ekan. 2. Bu elda har qanday dushmanga yuzlasha oladigan ... (qahramon, jasur, botir) xalq yashaydi. 3. Shahrimizda birin-ketin... (buyuk, katta) binolar qad ko‘tarmoqda.

Ko‘chaning boshi, kelinchak bahor, kumush qish, po‘lat iroda.

estetik did, estetik ong, ona tilimizga muhabbat, badiiy tafakkur va tasavvurini kamolga yetkazish va barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish.

milliy iftihor, qadriyat sifatida e’tirof etish va uni hurmat qilishga o’rgatish.

Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

Kommunikativ kompetensiya:

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

Dars uslubi: an’anaviy, noan’anaviy (tagiga chizilsin)

Dars jihozi: Darslik, kompyuter, tarqatma materiallar, ko’rgazmali qurollar...

Dars shiori: Tilga ixtiyorsiz, elga e’tiborsiz (A.Navoiy)

Foydalaniladigan adabiyotlar: 1) «Ona tili» 5-sinf uchun darslik.

I. Darsning borishi: a) salomlashish b) navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish

c) kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish

II. O’tgan mavzuni so’rash.

a) individual - tarqatma materiallar, kartochka. b) Frontal (guruh bilan ishlash)

1-topshiriq. Quyidagi so‘zlarning borliqdagi nimalarni bildirishini ayting. Gul, daftar, o‘rik, piyoz, qor.

2-topshiriq. Hayvonlarni bildiruvchi o‘nta so‘z yozing. Bu so‘zlarning bir-biridan qanday hayvonni bildirishiga ko‘ra farqlanayotganini ayting.

So‘zlarning borliqdagi qanday narsa-hodisalar, belgi- xususiyatlar, harakat-holatlarni bildirishi uning atash ma'nosi sanaladi.
Faqat mustaqil so‘zlargina atash ma'nosiga ega bo‘ladi. Olmoshlar bundan mustasno. Ular atash ma'nosiga ega bo‘lgan so‘zlarga ishora qiladi.
479-mashq. Gapning mazmunidan kelib chiqib, nuqtalar o‘rniga mcs keladigan so‘zlarni qo‘yib ko‘chiring.

Namuna: Shoshilayotgan odam... yuradi. -Shoshilayotgan odam tez yuradi.

1. ... manzarani ко'rib ko‘z quvnaydi. 2. Sumalak - xushxo‘r va tansiq .... («O‘zbek taomlari»dan) 3. Qadim zamonda Chin mamlakatida bir ulug‘ xoqon ... ekan. (Navoiy)

Тауanсh so‘zlar: to‘p, futbol, sport, kurash, musobaqa, shaxmat, jamoa, o‘ynamoq, sog‘lom, o‘smoq, yugurmoq, tepmoq, e'tibor bermoq, rivojlanmoq, tomosha qilmoq

Yugurmoq, bino, kollej, yashil, beshinchi, kutmoq, baland, uchta, qalam, javob bermoq, chiroyli, sakramoq, sakkiz, ikki, quvnoq, aytmoq, o‘n ikki, deraza, o‘ntacha.

1. Atash ma'nosi deb qanday ma'noga aytiladi?

2. Qanday so‘zlar atash ma'nosiga ega?

3. Oltita mustaqil so‘z yozib, ularning atash ma'nolarini ayting.

estetik did, estetik ong, ona tilimizga muhabbat, badiiy tafakkur va tasavvurini kamolga yetkazish va barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish.

milliy iftihor, qadriyat sifatida e’tirof etish va uni hurmat qilishga o’rgatish.

Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

Kommunikativ kompetensiya:

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

Dars uslubi: an’anaviy, noan’anaviy (tagiga chizilsin)

Dars jihozi: Darslik, kompyuter, tarqatma materiallar, ko’rgazmali qurollar...

Dars shiori: Tilga ixtiyorsiz, elga e’tiborsiz (A.Navoiy)

Foydalaniladigan adabiyotlar: 1) «Ona tili» 5-sinf uchun darslik.

I. Darsning borishi: a) salomlashish b) navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish

c) kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish

II. O’tgan mavzuni so’rash.

a) individual - tarqatma materiallar, kartochka. b) Frontal (guruh bilan ishlash)

Topshiriq. Quyidagi birikmalarda bosh so‘zining ma'nolarini ayting. Xat boshi, jo‘ra boshi, boshi og‘rimoq, bosh mutaxassis, bosh harf.
So‘zlar bir ma'noli va ko‘p ma'noli so‘zlarga bo‘linadi. O‘n, Toshkent, Mirzacho‘l singari aniq bir ma'noni ifodalash uchun qo‘llanilgan so‘zlar bir ma'noli so‘zlar sanaladi.

Nutqiy jarayonda ikki va undan ortiq ma'noda qo‘llanuvchi so‘zlarga ko‘p ma'noli so‘zlar deyiladi.
483-mashq. Ko‘p ma'noli so‘zlarning ma'nosini izohlang.

1. O‘zbekistonning Davlat tili-o‘zbek tilidir. 2. Razvedkachilarga «til» tutib kelish topshirilgan edi. 3. Shoir boshini birdan ko‘tardi. (Oybek) 4. Ochilgan paxtani bir boshdan teringlar.

Og‘iz, geografiya, geometriya, qo‘l, oyoq, maktab, bo‘g‘in, torn, o‘tmas, dasturxon, oshxona, kitob, non, iflos.

1. Qanday so‘zlarga bir ma'noli so‘zlar deyiladi?

2. Qanday so‘zlarga ko‘p ma'noli so‘zlar deyiladi?

3. Bir ma'noli va ko‘p ma'noli so‘zlarga misol keltiring.

estetik did, estetik ong, ona tilimizga muhabbat, badiiy tafakkur va tasavvurini kamolga yetkazish va barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish.

milliy iftihor, qadriyat sifatida e’tirof etish va uni hurmat qilishga o’rgatish.

Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

Kommunikativ kompetensiya:

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

Dars uslubi: an’anaviy, noan’anaviy (tagiga chizilsin)

Dars jihozi: Darslik, kompyuter, tarqatma materiallar, ko’rgazmali qurollar...

Dars shiori: Tilga ixtiyorsiz, elga e’tiborsiz (A.Navoiy)

Foydalaniladigan adabiyotlar: 1) «Ona tili» 5-sinf uchun darslik.

I. Darsning borishi: a) salomlashish b) navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish

c) kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish

II. O’tgan mavzuni so’rash.

a) individual - tarqatma materiallar, kartochka. b) Frontal (guruh bilan ishlash)

1-topshiriq. Ko‘z, oltin, temir, quloq, og‘iz so‘zlarini eshitganingizda, eng avvalo, nimalar ko‘z oldingizga keladi?

2-topshiriq. Quyida berilgan birikmalar tarkibida kelgan ko‘z, oltin, temir, quloq so‘zlarining qaysi ma'noda kelganini ayting.

Derazaning ko‘zi, buloq ko‘zi, ishning ko‘zi, oltin bosh, oltin kuz, qozonning qulog‘i, temir intizom.
So‘zlarning nutq jarayoniga bog‘liq bo‘lmagan atash ma'nosi o‘z ma'no sanaladi.

So‘zning nutqda boshqa so‘zlarga bog‘lanib hosil qiladigan yondosh ma'nosi ko‘chma ma'no hisoblanadi. Masalan: Odamning qulog‘i- o‘z ma'noda, qozonning qulog‘i- ko‘chma ma'noda.
O‘z va ko‘chma ma'no birikib ko‘p ma'noli so‘zni hosil qiladi
487-mashq. Gaplarni o‘qing. So‘zlarning qaysi ma'noda qo‘llanganligini aniqlab, o‘zlari bog‘langan so‘zlar bilan birgalikda o‘z ma'no va ko‘chma ma'no sarlavhasi ostida ikki ustunga ajratib yozing.

1. Osmon uzoq, yer qattiq. (Maqol) 2. Qattiq ovoz eshitildi. 3.Uy supurilgan, toza. 4. Do‘stimning qalbi рок, toza.

488-mashq. Gul, shirin, issiq so‘zlarining har biriga ikkitadan gap tuzing. 1-gapda o‘z ma'nosida, 2-gapda ko‘chma ma'noda kelsin.

489-mashq. Gaplarni ko‘chiring. Nuqtalar o‘rniga qavs ichidagi zarur so‘iiarni qo‘ying. Ma'nosini izohlang.

1. Yo‘ldoshboy soy ... pastga tomon qiyalab yurdi. (Habib No‘топ) 2. Farzandlari yo‘q, haligacha ... zor ular. 3. Eshitgan ... nima deydi. 4. Ishning... bilishini qarang-a. (Ch. Aytmatov)

(Timoqqa, yoqasidan, quloq, ko‘zini).

490-mashq. a) quyidagi so‘zlarning o‘z va ko‘chma ma'noda qo‘llanishini ko‘rsatuvchi gaplar tuzing; b) ular o‘rtasidagi ma'no tafovutiga e'tibor bering.

Yer, maktab, qosh, ko‘z, etak.

Qattiq (yong‘oq, sovuq, uyqu), yumshoq (non, ovoz, tovush, suv), olmoq (majburiyat, asir, ketmon), ochmoq (yo‘l, oyna, o‘t).

1. So‘zning o‘z ma'nosi deganda nimani tushunasiz?

2. Ko‘chma ma'no deb qanday ma'noga aytiladi?

3. Tosh so‘zining o‘z va ko‘chma ma'nosini aniqlang.

Darsning maqsadi:

a) ilmiy maqsad- o’quvchilarning nazariy bilim va ko’nikmalarini sinash va baholash;

b) tarbiyaviy maqsad - ona yurtga hurmat, uni qadrlash hislarini tarbiyalash;

d) rivojlantiruvchi maqsad - o’quvchilarning og'zaki va yozma nutqini o’stirish.

Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

Darsning jihozi: jadvallar, chizmalar.

Darsning rejasi:

1. Insho mavzusi bilan tanishtirish va suhbat.

2. Inshoni yozdirish.

Yozma ish turi sifatida «Obod mahallamizning baxtiyor bolalari» mavzusida insho yozdirishni tavsiya etamiz. Dastlab, mavzuni yoritishda nimalarga e'tibor berish kerakligi haqidagi fikrlar o’qituvchi tomonidan aytib o’tiladi. O’quvchilar ham o’z mulohazalarini aytadilar. Shundan so’ng inshoni yozishni boshlaydilar. Navbatdagi darsda insho tahlili o’tkaziladi.

estetik did, estetik ong, ona tilimizga muhabbat, badiiy tafakkur va tasavvurini kamolga yetkazish va barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish.

milliy iftihor, qadriyat sifatida e’tirof etish va uni hurmat qilishga o’rgatish.

Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

Kommunikativ kompetensiya:

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

Dars uslubi: an’anaviy, noan’anaviy (tagiga chizilsin)

Dars jihozi: Darslik, kompyuter, tarqatma materiallar, ko’rgazmali qurollar...

Dars shiori: Tilga ixtiyorsiz, elga e’tiborsiz (A.Navoiy)

Foydalaniladigan adabiyotlar:

1) «Ona tili» 5-sinf uchun darslik.

I. Darsning borishi:

a) salomlashish

b) navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish

c) kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish

II. O’tgan mavzuni so’rash.

a) individual - tarqatma materiallar, kartochka.

b) Frontal (guruh bilan ishlash)

III. Yangi mavzu:

Topshiriq. Quyida berilgan so‘zlarning atash ma'nolarini ayting va ularni gap ichida keltiring.

Tut, yut, oq, yot, et, uch.

Aytilishi va yozilishi bir xil bo‘lib, turli atash ma'nolarini bildirgan so‘zlarga shakldosh so‘zlar deyiladi.

Shakldosh so‘zlar bir qarashda ko‘p ma'noli so‘zlarga o‘xshab ketadi. Ularni bir-biridan farqlash kerak. Ko‘p ma'noli so‘zlar bir so‘zning o‘z va ko‘chma ma'nolarida qo‘llashdan hosil bo‘ladi. Shakldosh so‘zlar esa shakli o‘xshash ikki va undan ortiq so‘zlardir.
492-mashq. Tuyuqni o‘qing. Shakldosh so‘zlarni aniqlab, ma'nosini tushuntiring. Bu she'rdan o‘zingizga qanday xulosa chiqarganingizni ayting.
Yoshliging g‘animat, bolam, o‘sib, un,

Chiqarma behuda sado hamda un.

Ko‘r, quyosh tig‘ida va tegirmonda

Ezilib so‘ng aziz bo‘ldi bug‘doy-un.,(A. Abdumalikov)

1. Sen ham pastroqqa tush endi. 2. Tushimda alahsiganman, shekilli. (M. Mahmudov) 3. Chang-to‘zon mashina oynasiga urilib, yo‘lni ko‘rsatmay qo‘yar edi. 4. Bastakor changda qandaydir kuy chalar edi.

1. Belni aldab-aldab ishga solmasak bo‘lmas. (S.Ahmad) 2.Qing‘ir ish qirq yildan keyin ham fosh bo‘laveradi. 3. Go‘ro‘g‘li och qoldi, enasiga qarab bir so‘z dedi. (Dostondan) 4. Idoraga uch, senga ham pul katta. (Sh. Toshmatov)

Namuna: gullar-gullar. Bahorda har xil gullar ochilgan.Hammadan oldin bodom daraxti gullar.

olma - olma

ko‘zlar-ko‘zlar

bog‘lar-bog‘lar

Savol va topshiriqlar

1. Shakldosh so‘zlar deb qanday so‘zlarga aytiladi?

2. Shakldosh so‘zlarning ko‘p ma'noli so‘zlardan farqini tushuntiring.

3. Shakldosh va ko‘p ma'noli so‘zlarga ikkitadan misol keltiring.

1. Hech boimaganidan ko‘ra kech bo‘lgani yaxshi. (Maqol) Bir qoshiq qonidan kech bu bechoraning. (Ertakdan) 2. Maktabda «O‘tkir zehnlilar» musobaqasi bo‘lib o‘tdi. O‘tkir boltasi bo‘lsa-yu, shart bir daraxtni kesib yelkaga olib jo‘nasa. (Oybek) 3. Qorong‘u kechada ko‘kka ko‘z tikib, eng yorug‘ yulduzdan seni so‘rayman. (Cho 'Ipon)

estetik did, estetik ong, ona tilimizga muhabbat, badiiy tafakkur va tasavvurini kamolga yetkazish va barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish.

milliy iftihor, qadriyat sifatida e’tirof etish va uni hurmat qilishga o’rgatish.

Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;

Kommunikativ kompetensiya:

– o‘rganilgan ifoda vositalari asosida o‘zaro samarali muloqotga kirisha olish, muloqotda nutqiy muhitga moslasha olish.

– mediamanbalar (radio, televizor, internet va boshqalar)dan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan samarali foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash ko‘nikmalarini egallash .

– doimiy ravishda o‘zini o‘zi mustaqil va ijodiy rivojlantirish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, mustaqil qaror qabul qila olish.

– sinfda, maktabda, oilada, mahallada va jamiyatda o‘tkaziladigan tadbirlarda faol ishtirok etish, o‘zining burchini bilish, unga rioya qilish.

1.Tashkiliy qism 4 minut

2.O’tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut

3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut

4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut

5.O’quvchilarni baholash 3 minut

6. Uyga vazifa 2 minut

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

Dars uslubi: an’anaviy, noan’anaviy (tagiga chizilsin)

Dars jihozi: Darslik, kompyuter, tarqatma materiallar, ko’rgazmali qurollar...

Dars shiori: Tilga ixtiyorsiz, elga e’tiborsiz (A.Navoiy)

Foydalaniladigan adabiyotlar:

1) «Ona tili» 5-sinf uchun darslik.

I. Darsning borishi:

a) salomlashish

b) navbatchilik hisoboti, sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish

c) kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish

II. O’tgan mavzuni so’rash.

a) individual - tarqatma materiallar, kartochka.

b) Frontal (guruh bilan ishlash)

III. Yangi mavzu:

1-topshiriq. Meva guruhiga kiruvchi otlarni sanang.

2-topshiriq. Parranda guruhiga kiruvchi otlarni sanang.
Bir mazmuniy uyaga (guruhga) mansub bo‘lgan so‘zlar uyadosh so‘zlar deyiladi.
Tilimizdagi barcha so‘zlar ongimizda ma'lum mazmuniy uyalarga birlashgan holda saqlanadi. Bu esa so‘zlarning xotirada oson saqlanish va nutqiy jarayonda ulardan oson foydalanish imkonini beradi.
497-mashq. Quyida berilgan so‘zlarni qo‘y va qoramol so‘zlari ostiga birlashtirib yozib chiqing.

Buzoq, qo‘zichoq, qorako‘l terisi, sigir, sovliq, novvos, qo‘chqor, jun, buzoqboqar, qo‘ychivon.

G‘o‘za tolasi uchun ekiladigan texnika ekinlaridan biri. Paxta tolasidan ip yigiriladi, undan xilma-xil gazmol to‘qiladi.

Chigitidan moy olinadi, undan sovun ham tayyorlanadi.

Chigit chiqindisidan olinadigan kunjara mahsuloti chorva hayvonlari uchun to‘yimli ozuqa hisoblanadi.

Namuna:

1. Qanday so‘zlarga uyadosh so‘zlar deyiladi?

2. Uy-ro‘zg‘or buyumlari uyasiga oid so‘zlarni ayting.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash: Og’zaki savol-javob.

V. Uyga vazifa.

VI. Dars yakuni. Baholarni tahlil qilish.

Ilmiy bo’lim mudiri: _____________________

Mavzu: 166-dars. PARONIMLAR

Darsning maqsadi:

a) ta’limiy: Ona tili fanining nazariy va amaliy asoslarini o’rganish jarayonida o’quvchilarda

estetik did, estetik ong, ona tilimizga muhabbat, badiiy tafakkur va tasavvurini kamolga yetkazish va barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish.

milliy iftihor, qadriyat sifatida e’tirof etish va uni hurmat qilishga o’rgatish.

Nutqiy kompetensiya (tinglab tushunish, so‘zlash, o‘qish, yozish):

Berilgan topshiriq, sodda matnlarni tinglab tushuna oladi;