53
Sinov savollari:
1.
Yorug‘likning sinish qonunini tushuntirib bering.
2.
Prizmada nurlarning og‘ish burchagi nimalarga bog‘lik bо‘ladi?
3.
Prizmadan spektral asbob sifatida qanday foydalaniladi?
4.
Yorug‘likning sferik sirtlarda sinishini chizma yordamida kо‘rsatib bering.
5.
Nolinchi nur tenglamalarini yozing.
6.
Nolinchi nur tenglamasidan foydalanib sferik sirtlarning fokuslarini aniqlash
ifodasini keltirib chiqaring.
21- Mavzu. Kerr effekti. Qutblanish tekisligining aylanishi. Saxarometr.
Yorug‘likning kristallarda turli yо‘nalishda turlicha
tezlikda tarqalishi optik
anizotropiyani yuzaga keltiradi. Real muhitning anizotropiyasi bu muhitni tashkil
qilgan atom yoki molekulalarning xususiyatlariga bog‘liq.
Muhitning anizotropiyasi optik
jixatdan shuni bildiradiki, muhit о‘ziga
tushayotgan yorug‘likni turli yо‘nalishda turlicha sezadi.
Anizotrop muhit
da yorug‘lik
fazasining tarqalish yо‘nalishi energiyaning tarqalish yо‘nalishidan farq qiladi (1-
rasm.).
1-rasm.
Tо‘lqinlarning kristallarda tarqalishini hal qilish uchun panjarada yuzaga
keladigan ikkilamchi nurlar interferensiyasini hisobga olish kerak. Birok,
buning
о‘rniga Maksvell tenglamalarini muhitning
dielektrik singdiruvchanligi, va demak
n
54
– sindirish kо‘rsatkichining kristall tuzilishi tufayli yuzaga keladigan xususiyatlarini
e’tiborga olgan holda yechish kerak.
Anizotrop muhitning dielektrik singdiruvchanligiga tegishli bо‘lgan
umumiy
qonuniyatlar dielektrik singdiruvchanlik kiymatlarining butun tо‘plamlarini bosh
о‘qlari
,
,
bо‘lgan uch о‘qli
ellipsoid
yordamida
tasvirlashga keltiriladi (2-rasm).
Dielektrik singdiruvchanlikning ellipsoidining
(unga
kо‘pincha
dielektrik singdiruvchanlik tenzori
ham deyiladi) о‘qlariga mos kelgan uchta
,
,
qiymati kristallda о‘zaro tik bо‘lgan uchta bosh yо‘nalishni kо‘rsatadi. Bu
yо‘nalishda
elektr induksiyasi
