|
O’quv – uslubiy majmua oliy ta’lim muassasalari o’qituvchilari va talabalari, umumiy fizika, nazariy fizika, astronomiya fanlarini o’qitishda zamonaviy pedagogik texnologiyalarini qo’llash jarayonlariga qiziquvchilar uchun mo’ljallanganBog'liq Majmua Optika ZAXIDOV Igeometrik optika deyiladi
.
Yorug‘likning yassi sirtlardan qaytishi
. Yorug‘likning qaytish qonunidan
foydalanib, yassi kо‘zgularda nurlarning yо‘lini rasmdagidek chizamiz.
Nuqtaviy manbadan tarqalayotgan nurlar yassi kо‘zgudan qaytgandan keyin ular
kо‘zguning orqa tomonida haqiqiy manbadan kо‘zgugacha bо‘lgan masofaga teng
bо‘lgan uzoqlikda va kо‘zgu sirtiga о‘tkazilgan perependikulyarda turgan mavhum
manbadan tarqalayotgandek bо‘ladi.
Yorug‘likning sferik sirtdan qaytishi
.
Sferik sirtning simmetriya о‘qi
optikaviy
о‘k
deyiladi. Bu о‘qdan kam chetlangan nurlarga paraksial nurlar deyiladi paraksial
nurlarda og‘ish burchaklari kichik bо‘lgani uchun bu burchak tangensi va sinuslarini
shu burchaklarning о‘zlarining qiymatlari bilan almashtirish mumkin.
Quyidagi belgilashlarni kiritamiz:
a
– kо‘zgu chо‘qqisidan yorug‘lik manbaigacha bо‘lgan masofa,
b
– kо‘zgudan tasvirgacha bо‘lgan masofa,
r
– kо‘zguning egrilik radiusi,
f
– fokus masofa,
h
–
M
nuqtadan optikaviy uqqacha bо‘lgan masofa.
Rasmdan quyidagi formulalarni yozish mumkin:
50
(6)
Bu ifodalarni о‘zgartirib:
(7)
ekanligini e’tiborga olsak (7) ni quyidagicha yozish mumkin:
(8)
Bu tenglama
sferik sirt tenglamasi
deyiladi.
Qabariq kо‘zgular uchun ham shunday formulani olish mumkin.
Tayanch iboralar:
Yorug‘lik nurlari, geometrik optika, yassi va sferik sirtlardan yorug‘likning
qaytishi, sferik sirt tenglamasi, paraksial nurlar va paraksial optika, fokus masofasi,
qabariq va botiq kо‘zgu.
Sinov savollari:
1.
Geometrik optikaning qо‘llanish chegaralarini ayting.
2.
Qanday shartlar bajarilganda nurlar tushunchasi о‘rinli.
3.
Yassi sirtlarda nurlar yо‘lini kо‘rsating.
4.
Paraksial optika nima?
5.
Sferik sirt tenglamasini keltirib chiqaring.
6.
Sferik sirtlarda tasvir yasang.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O’quv – uslubiy majmua oliy ta’lim muassasalari o’qituvchilari va talabalari, umumiy fizika, nazariy fizika, astronomiya fanlarini o’qitishda zamonaviy pedagogik texnologiyalarini qo’llash jarayonlariga qiziquvchilar uchun mo’ljallangan
|
