|
O’quv – uslubiy majmua oliy ta’lim muassasalari o’qituvchilari va talabalari, umumiy fizika, nazariy fizika, astronomiya fanlarini o’qitishda zamonaviy pedagogik texnologiyalarini qo’llash jarayonlariga qiziquvchilar uchun mo’ljallanganBog'liq Majmua Optika ZAXIDOV I
Tayanch iboralar.
Golografiya, gologramma, yassi va sferik tо‘lqin golografiyasi, fazaviy
munosabatlardan amplitudaviy munosabatlarga о‘tish, ikki о‘lchamli va uch
о‘lchamli golografiya, hajmiy tasvirga tushirish, Denisyuk usuli, rangli
fotografiY.
Sinov savollari.
1.
Golografiya nima?
2.
Fazaviy munosabatlardan amplitudaviy tuzilishlarga о‘tish deganda nimani
tushunasiz?
3.
Yassi tо‘lqinlarda gologramma olishda oq yorug‘likdan foydalanish mumkinmi?
4.
Sferik tо‘lqinlar golografiyasini tushuntirib bering?
5.
Hajmiy tasvirga tushirish qanday amalga oshiriladi?
48
6.
Golografiyadan qayerlarda foydalaniladi?
19- Mavzu. Polyarizatsion qurilmalar. Elliptik va doiraviy qutblangan
yorug’likni olish va uni tekshirish.
Tо‘lqin optikasi barcha hodisalarning tahlili asosiga elektromagnit tо‘lqinlarning
fazoda tarqalish jarayonini qо‘yadi. Bir jinsli muhitda elektromagnit tо‘lqinlari
oqimining energiyasi Umov-Poynting vektorining harakat yо‘nalishida bо‘ladi. Bu
yо‘nalishlar
yorug‘lik nurlari
deb ataladi. Kо‘p hollarda yorug‘lik nuri deganda uchi
nurlanish manbaida va о‘ki tо‘lqin frontiga tik bо‘lgan ingichka konus tushiniladi.
Biroq, elementar yorug‘lik konusini fizikaviy ajratmokchi bо‘linsa, о‘sha zahotiyoq
difraksion hodisalar yuzaga keladi, ajratilgan konus kengayadi va u qanchalik ingichka
bо‘lsa, bu kengayish shunchalik katta bо‘ladi. Kengayish kattaligi:
(1)
Bunday
fizikaviy
ajratilgan
yorug‘lik dastasini yorug‘lik nuri bilan
almashtirish
uchun
(2)
shart bajarilishi kerak.
Nurlarning fokuslanish joylarida tо‘lqin fronti radiusi nolga aylanmasligi uchun
(3)
ifoda о‘rinli bо‘lishi kerak.
Bir jinsli bо‘lmagan muhitlarda (2) (3) shartlar yetarli bо‘lmaydi, chunki bir
jinsli bо‘lmagan muhitda sindirish kо‘rsatkichining о‘zgaruvchanligi tufayli yorug‘lik
tо‘lqini frontining deformatsiyalanishi kuzatiladi. Agar muhitning bir jinslimasligi
tufayli tо‘lqin fronti radiusi uning uzunligi о‘lchamida bо‘lib qolsa nurlar
tushunchasidan foydalanib bо‘lmaydi. Yorug‘lik nurlari tushunchasi
(4)
bо‘lgandagina о‘rinli bо‘ladi.
Agar muhitning yutish koeffitsiyenti ham bir jinsli bо‘lmasa, quyidagi shart
bajarilishi kerak:
49
(5)
Optikaning yorug‘lik energiyasining tarqalishini erengiyaning harakat
yо‘nalishini kursatuvchi yorug‘lik nurlari tasavvuri asosida tushuntiruvchi bо‘limiga
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O’quv – uslubiy majmua oliy ta’lim muassasalari o’qituvchilari va talabalari, umumiy fizika, nazariy fizika, astronomiya fanlarini o’qitishda zamonaviy pedagogik texnologiyalarini qo’llash jarayonlariga qiziquvchilar uchun mo’ljallangan
|
